Blog

Sprawa o ustalenie kontaktów z małoletnim dzieckiem rozpatrywana jest w postępowaniu nieprocesowym. Postępowanie wszczyna się na wniosek, który należy złożyć w sądzie opiekuńczym - sąd rejonowy, w którego okręgu dziecko ma miejsce zamieszkania.  Przesłanką ustalenia kontaktów rodzica z dzieckiem jest stałe przebywanie dziecka u jednego z rodziców. Wniosek może złożyć każdy z rodziców.

Zgodnie z art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.

Rozdzielność majątkowa to jeden z możliwych (obok wspólności ustawowej majątkowej i rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków) ustrojów majątkowych panujących pomiędzy małżonkami. W ustroju rozdzielności majątkowej nie ma majątku wspólnego, lecz są tylko majątki osobiste każdego z małżonków. Majątki te są samodzielnie zarządzane przez każdego z małżonków. Każdy z małżonków odpowiada zatem samodzielnie za swoje długi.

Odpowiedź na pytanie zawarte w temacie dzisiejszego wpisu brzmi: tak, przed narodzinami dziecka istnieje możliwość zabezpieczenia alimentów na małoletniego. Nie wzbudza wątpliwości, iż po urodzeniu dziecka, w razie gdyby jeden z jego rodziców odmawiał ponoszenia kosztów związanych z jego utrzymaniem i wychowaniem, można wytoczyć powództwo o alimenty lub o ustalenie ojcostwa i alimenty. Warto jednak pamiętać, że Kodeks rodzinny i opiekuńczy wyraźnie w art. 142 reguluje, iż ojcostwo mężczyzny niebędącego mężem matki zostało uwiarygodnione, matka może żądać, ażeby mężczyzna ten jeszcze przed urodzeniem się dziecka wyłożył odpowiednią sumę pieniężną na koszty utrzymania matki przez trzy miesiące w okresie porodu oraz na koszty utrzymania dziecka przez pierwsze trzy miesiące po urodzeniu. Termin i sposób zapłaty tej sumy określa sąd.

Zasadniczą kwestią prawną, o której rozstrzyga sąd okręgowy w sprawie o rozwód jest rozpoznanie, czy ziściły się przesłanki do orzeczenia rozwiązania małżeństwa stron, między którymi toczy się postępowanie, a także w razie konieczności rozstrzygnięcie w zakresie winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego. Nie są to jednak jedyne elementy wyroku rozwodowego. W przypadku gdy rozwodzący się małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci sąd przed którym toczy się proces ma obowiązek rozstrzygnąć również na temat związanymi  z nimi kwestii (mówi o tym art. 58 par. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Potocznie w użyciu są sformułowania "ograniczenie władzy rodzicielskiej", "pozbawienie władzy rodzicielskiej", czy "odebranie władzy rodzicielskiej", które często traktowane są zamiennie. Nie jest to jednak właściwe, bowiem zgodnie z uregulowaniami prawnymi z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego pozbawienie władzy rodzicielskiej, a jej ograniczenie są to zupełnie inne instytucje prawne, które mają inną podstawę prawną i znaczenie.

Przedawnienie polega na tym, że po upływie jego okresu podmiot zobowiązany do zaspokojenia roszczenia drugiej strony stosunku prawnego może się od tego obowiązku uchylić.

W odróżnieniu od modelu przyjętego w prawie cywilnym, na gruncie prawa pracy przedawniają się zarówno roszczenia majątkowe (roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych czy o odprawę z powodu rozwiązania umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika), jak i niemajątkowe (roszczenie o wydanie świadectwa pracy w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy).

1. Zwolnienie od pracy z tytułu urodzenia dziecka

Zwolnienie od pracy w razie urodzenia się dziecka przysługuje wyłącznie pracownikowi-ojcu dziecka, ponieważ pracownica od dnia porodu jest uprawniona do urlopu macierzyńskiego. Zwolnienie to przysługuje pracownikowi niezależnie od tego, czy pozostaje on z matką dziecka w związku małżeńskim czy konkubinacie. Zwolnienie nie przysługuje natomiast w razie przysposobienia dziecka.

Zwolnienie od pracy powinno być udzielone, co do zasady, w terminie wskazanym przez pracownika. Celem zwolnienia jest nie tylko umożliwienie pracownikowi udziału w narodzinach, ale również umożliwienie załatwienia koniecznych formalności z tym związanych. W związku z tym zwolnienie od pracy może być udzielone również po urodzeniu się dziecka, jednak w bliskim odstępie czasowym.

Za czas zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. 

Rozwiązanie umowy o pracę ze skutkiem natychmiastowym może nastąpić zarówno z winy pracownika, jak i bez jego winy.

Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w przypadku:

W terminologii potocznej wskazując na urlop okolicznościowy z reguły myślimy tylko o takich wydarzeniach osobistych jak urodzenie się dziecka, ślub czy też śmierć członka rodziny. Powszechnie uznaje się, że z tymi zdarzeniami łączy się zwolnienie od pracy w ustawowo określonych terminach. Jednakże w tym zakresie mieści się także kilka innych przyczyn, które upoważniają pracownika do uzyskania urlopu.

Na skutek rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy po stronie pracodawca jest zobligowany wydać pracownikowi świadectwo pracy. Termin wydania świadectwa pracy przypada na dzień, w którym następuje ustanie stosunku pracy, jeśli pracodawca nie przewiduje nawiązania z pracownikiem kolejnego stosunku pracy w ciągu 7 dni od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy. Ogólnie rzecz ujmując w świadectwie pracy powinny znaleźć się informacje na temat okresu i rodzaju wykonywanej pracy, zajmowanych stanowisk, trybu rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy, a także inne informacje niezbędne do ustalenia uprawnień pracowniczych i uprawnień z ubezpieczenia społecznego, zajęcia wynagrodzenia za pracę w myśl przepisów o postępowaniu egzekucyjnym, zaś na żądanie pracownika w świadectwie pracy należy podać także informację o wysokości i składnikach wynagrodzenia oraz o uzyskanych kwalifikacjach.

Obowiązującą w kodeksie pracy zasadą jest, iż pracownik powinien wykorzystać przysługujący mu urlop wypoczynkowy w naturze tj. w formie odpłatnego zwolnienia od wykonywania pracy w określonym w przepisach wymiarze czasu. Od tej zasady istnieje wyjątek uregulowany w art. 171 § 1 kodeksu pracy. Przepis mówi o sytuacji, gdy urlop wypoczynkowy nie został przez pracownika wykorzystany w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. W takim przypadku pracodawca jest zobligowany wypłacić pracownikowy ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypocznynkowy.

Prawo do urlopu wypoczynkowego jest prawem podmiotowym pracownika i stanowi jedno z fundamentalnych jego uprawnień. Potwierdzeniem nadania wysokiej rangi uprawnieniu jest jego ujęcie w art. 24 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, przyjętej na sesji Zgromadzenia Ogólnego NZ w Paryżu w dniu 10 grudnia 1948r. W wyniku recepcji uprawnienia pracownika do wypoczynku do naszego systemu prawnego prerogatywa ta znalazła swoje miejsce w Kodeksie Pracy w dziale 7.

Kodeks pracy w art. 124 przewiduje odpowiedzialność pracownika za powierzone mienie. Pracownik, któremu powierzono z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się:

§ 1 pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności, narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze, odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu.

§ 2 Pracownik odpowiada w pełnej wysokości również za szkodę w mieniu innym niż wymienione w § 1, powierzonym mu z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się.

§ 3 Od odpowiedzialności określonej w § 1 i 2 pracownik może się uwolnić, jeżeli wykaże, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, a w szczególności wskutek niezapewnienia przez pracodawcę warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia.

Kodeks Pracy (ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy Dz.U.1974.24.141 z dnia 1974.07.05 z póź.zm.) w art. 264 § 1, wskazuje, że odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę wnosi się do sądu pracy w terminie 21 dni od dnia doręczenia pracownikowi pisma wypowiadającego umowę o pracę. Powyższy termin jest terminem zawitym tzn. że nie podlega skróceniu ani tym bardziej przedłużeniu. Jednakże, gdyby pracownik nie złożył właściwego odwołania do sądu pracy w przewidzianym terminie a okoliczność ta nastąpiła bez winy pracownika to w myśl art. 265 § 1 k.p. może złożyć do sądu pracy wniosek o jego przywrócenie. Czynność ta musi zostać dokonana w terminie 7 dni liczonych od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Nadto we wniosku należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające przywrócenie terminu. (art. 265 k.p.) Wraz z czynnością złożenia do sądu pracy wniosku o przywrócenie terminu załączyć trzeba pismo główne tj. pozew. Każde pierwsze pismo procesowe składane do sądu winno zawierać dane powoda i jego adres zamieszkania (pobytu) oraz nr pesel / dane pozwanego (pracodawcy) i adres jego siedziby wszystko w celu umożliwienia doręczania przez sąd dalszej korespondencji. W piśmie wystarczy lakonicznie zakreślić obszar roszczenia. Pozew do sądu pracy w przedmiocie wskazań w art. 461 § 11 kodeksu postępowania cywilnego nie podlega opłacie, chyba że roszczenie przekracza kwotę 50 tys. złotych. Wskazuje na to art. 35 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Przepisy kodeksu pracy regulują kwestie formy wypowiedzenia umowy o pracę w art. 30 § 3, który wskazuje, iż oświadczenie każdej ze stron, a więc zarówno pracownika jak i pracodawcy, o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie. Przy czym w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy, a także powinno w nim znaleźć się pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie do złożenia odwołania do sądu pracy.

W czasie trwania małżeństwa małżonkowie podejmują wspólne zobowiązania, pośród których bardzo często jest kredyt hipoteczny zaciągnięty na zakup domu lub mieszkania. Problem pojawia się w kiedy w wyniku rozwodu dochodzi podziału majątku. W praktyce podział majątku przebiega co do zasady o wiele prościej i szybciej aniżeli podział wspólnych zobowiązań finansowych. Wiele osób żartuje nawet, że kredyt hipoteczny mocniej cementuje związek niż małżeństwo. W tym stwierdzeniu jest niestety wiele prawdy.

Jednakże, żeby mogło dojść do zgodnego z prawem relegowania lokatora z mieszkania nastąpić powinny przedsądowe działania wynajmującego poprzedzające jego wystąpienie na drogę postępowania sądowego. W pierwszej kolejności wynajmujący na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 września 2011r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego z dnia 21 czerwca 2001r. (tj. Dz.U. z 2020r. poz. 611) wspartychprzepisami Kodeksu cywilnego z dnia 23 kwietnia 1964r. (tj. Dz. U. Z 2020r. poz 1740 z późn.zm.) musi skutecznie wypowiedzieć umowę najmu i wskazać podstawę wypowiedzenia.

Oświadczenie w przedmiocie przyjęcia lub odrzucenia spadku złożyć może osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. W sytuacji, gdy spadkobierca ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych nie może złożyć oświadczenia woli w swoim imieniu i na swoją rzecz bez zgody jego przedstawiciela ustawowego. W tym miejscu należy podkreślić, że właśnie taką osobą, która nie ma pełnej zdolności do
czynności prawnych jest osoba małoletnia tj. osoba przed osiągnięciem pełnoletności.

Pozew powinien spełniać kryteria pisma procesowego tj. powinien wskazywać:

◦ oznaczenie sądu, do którego jest skierowane,

◦ imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,

◦ oznaczenie rodzaju pisma (np. pozew o uchylenie obowiązku
alimentacyjnego),

◦ osnowę wniosku lub oświadczenia,