Blog
Prawo do urlopu wypoczynkowego jest prawem podmiotowym pracownika i stanowi jedno z fundamentalnych jego uprawnień. Potwierdzeniem nadania wysokiej rangi uprawnieniu jest jego ujęcie w art. 24 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, przyjętej na sesji Zgromadzenia Ogólnego NZ w Paryżu w dniu 10 grudnia 1948r. W wyniku recepcji uprawnienia pracownika do wypoczynku do naszego systemu prawnego prerogatywa ta znalazła swoje miejsce w Kodeksie Pracy w dziale 7.
Prawo pracownika do wypoczynku jest niezbywalne i nie dopuszcza zrzeczenia się uprawnienia w trybie jednostronnego oświadczenia woli nadto wyłącza stosowanie postanowień umownych w tym przedmiocie dokonane przez strony stosunku pracy. Wyłączone jest także przenoszenie uprawnienia na osobę trzecią. Podjęte czynności prawne w powyższym przedmiocie są z mocy prawa nieważne.
Przepisy Kodeksu Pracy stanowią gwarancję udzielenia urlopu wypoczynkowego pracownikowi przez pracodawcę w każdym roku w sposób nieprzerwany i co ważne płatny. Natomiast jego wymiar uzależniony jest już od stażu pracy tego pracownika.
I tak, gdy pracownik legitymuje się stażem pracy krótszym niż 10 lat to ustawowy wymiar urlopu wynosi 20 dni. Dla pracownika legitymującego się stażem pracy co najmniej 10-letnim wymiar urlopu kształtuje się na poziomie 26 dni. Nadto ustalając staż pracy jako kryterium wymiaru urlopu wypoczynkowego uwzględnia się także okresy pobierania nauki w szkołach przez pracownika.
W myśl art. 155 § 1 k.p.
a) zasadnicza lub inna równorzędna szkoła zawodowa / nie więcej niż 3 lata.
b) średnia szkoła zawodowa / nie więcej niż 5 lat.
c) średnia szkoła zawodowa dla absolwentów zasadniczych równorzędnych szkół zawodowych / nie więcej niż 5 lat.
d) średnia szkoła ogólnokształcąca / 4 lata.
e) szkoła policealna / 6 lat.
f) szkoła wyższa nie jest istotny tytuł zawodowy / 8 lat.
Okresów nauki nie sumujemy, a w przypadku ukończenia więcej niż jednej szkoły do obliczania stażu pracy wlicza się jedynie okres wynikający z ostatniego etapu edukacji. Nadto wyłączone jest sumowanie pokrywających się okresów nauki i zatrudnienia, dlatego w takich okolicznościach do okresu pracy od którego zależy wymiar urlopu wliczyć można okres albo nauki, albo zatrudnienia, w zależności co będzie korzystniejsze dla pracownika.
Na wymiar urlopu wpływ mają też wpływ poniższe czynniki:
Uprawnienie do dłuższych urlopów nabywają:
a) inwalidzi wojenni i kombatanci / plus 10 dni co roku (art. 10 ustawy o Kombatantach z wyłączeniem).
b) osoby niepełnosprawne / plus 10 dni co roku. (art. 19 ustawy o Rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych z wyłączeniem).
c) pracownicy socjalni / plus 10 dni co dwa lata, po 5 latach stażu w zawodzie. (art. 121 ustawy o Pomocy społecznej).
d) nauczyciele — w okresie ferii i wakacji (art. 64 ustawa Karta Nauczyciela).
e) sędziowie / plus 6 dni po 10 latach pracy / plus 12 dni po 15 latach pracy.
f) prokuratorzy / plus 6 dni po 10 latach pracy / plus 12 dni po 15 latach pracy.
Należy mieć na uwadze, że czynność obliczania stażu pracy obejmuje osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę a na wymiar urlopu wpływ ma także zakres tego etatu.