Blog
Kodeks pracy w art. 124 przewiduje odpowiedzialność pracownika za powierzone mienie. Pracownik, któremu powierzono z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się:
§ 1 pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności, narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze, odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu.
§ 2 Pracownik odpowiada w pełnej wysokości również za szkodę w mieniu innym niż wymienione w § 1, powierzonym mu z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się.
§ 3 Od odpowiedzialności określonej w § 1 i 2 pracownik może się uwolnić, jeżeli wykaże, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, a w szczególności wskutek niezapewnienia przez pracodawcę warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia.
Ta odpowiedzialność rozszerzona została także na mienie osoby trzeciej, które zostało przekazane pracownikowi znajdującemu zatrudnienie np. w przedsiębiorstwie przewozowym. Nadto obejmuje swym zakresem należności pobranie przez pracownika za dostarczony odbiorcy towar. Należy pamiętać, że pracownik odpowiada w zakresie powierzonego mienia przed pracodawcą a nie przed klientem firmy. Istotną przesłanką odpowiedzialności pracownika za mienie jest jego prawidłowe powierzenie.
Pracownik powinien mieć zapewniony udział przy ustalaniu ilości i jakości przekazanego mu mienia, albowiem te okoliczności potwierdzone powinny zostać w złożonym przez pracownika oświadczeniu. Niemożność ich wykazania rodzi trudności w skutecznym dochodzeniu odszkodowania przez pracodawcę w warunkach art. 124 kodeksu pracy. To jednak nie wyklucza możliwości odpowiedzialności pracownika według art. 114-122 kodeksu pracy. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22.08.2019r. sygn. akt: I PK 103/18, stwierdził, że pracodawca musi wykazać poniesienie rzeczywistej szkody w wyniku zawinionych działań lub zaniechań pracownika (sprzedawcy-kasjera), któremu nie powierzono mienia z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia. Czyl pracodawca musi udowodnić pracownikowi, że ten popełnił był manko, bo tylko wtedy pracownik będzie zobowiązany do wyrównania rzeczywistej straty pracodawcy.
Odpowiedzialność pracownika może zostać wyłączona, gdy ten nie ma możliwości dopilnowania powierzonego mu mienia a podobny skutek wywoła także wadliwe jego powierzenie. Na zakres odpowiedzialności za powierzone mienie wpływać będzie częściowa wadliwość stworzonych przez pracodawcę warunków pracy a także nieumyślność działań pracownika. To skutkować możne obniżeniem odszkodowania na podstawie art 6. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 października 1975 r. w sprawie warunków odpowiedzialności materialnej pracowników za szkodę w powierzonym mieniu.
W tym miejscu stwierdzić należy, że na zakres odpowiedzialności pracownika za powierzone mienie wpływa także zakres przyczynienia się samego pracodawcy do powstania szkody poprzez np. zbytnie przeciążenie pracownika pracą, albo gdy wykazany zostanie brak prawidłowego nadzoru pracodawcy.
Stąd to na pracodawcy spoczywać będzie obowiązek udowodnienia wysokości poniesionej szkody a w przypadku osiągnięcia konsensusu strony mogą rozważyć zastosowanie instytucji potrącenia na podstawie art. 498 i nast. kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 kodeksu pracy.