Blog

W przedmiocie przyjęcia spadku wprost lub odrzucenia spadku w imieniu osoby nieposiadającej pełnej zdolności do czynności prawnych konieczna jest zawsze uprzednia zgoda sądu opiekuńczego. Brak uzyskania zgody sądu skutkuje nieważnością oświadczenia złożonego przez przedstawiciela ustawowego tj. rodzica. Ta reguła wynika z przepisów prawa rodzinnego, a mianowicie z art. 101 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Przepis ten stanowi, że w przedmiocie zarządu majątkiem dziecka rodzice nie mogą bezzezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko. Stąd opiekun w myśl art. 156 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, powinien uzyskiwać zezwolenie sądu
opiekuńczego we wszystkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego. Sąd Najwyższy w tezie Uchwały całej izba SN - Izby Cywilnej z dnia 24 czerwca 1961 r. sygn. akt: 1 CO 16/61 stwierdził, że „czynność prawna dotycząca majątku małoletniego, dokonana przez przedstawiciela ustawowego bez uprzedniego zezwolenia władzy opiekuńczej, wymaganego przez odpowiednie przepisy kodeksu rodzinnego
i opiekuńczego jest nieważna i nie może być konwalidowana”.
Zgodnie zatem z ugruntowanym w tej materii orzecznictwem czynność prawna mająca na celu odrzucenie spadku w imieniu małoletniego dziecka jest czynnością przekraczającą zwykły zarząd majątkiem małoletniego i wymaga bezwzględnie uzyskania przez przedstawiciela ustawowego dziecka zgody sądu opiekuńczego. Jak już wspomniano wcześniej, brak działań rodziców w zakresie odrzucenia spadku w imieniu dziecka nie wywoła negatywnych skutków prawnych, bowiem dziecko zawsze nabędzie spadek z ograniczeniem odpowiedzialności za dług. Jednakże w celu ochrony interesów małoletniego spadkobiercy jego przedstawiciele ustawowi mogą, gdy dostrzegą zagrożenie, w imieniu małoletniego spadek odrzucić. Ochrona interesów małoletniego spadkobiercy znajduje wyraz w podjętych rozważaniach sądu opiekuńczego odnośnie tego
czy odrzucenie spadku leży w interesie dobra dziecka. Stąd postanowienie sądu w tym przedmiocie wydane zostaje po dogłębnym rozpoznaniu wszystkich okoliczności faktycznych, albowiem w każdym przypadku mogą być one inne. Wniosek o wyrażenie przez sąd zgody na odrzucenie spadku w imieniu dziecka należy złożyć do Wydziału Rodzinnego i Nieletnich Sądu Rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania małoletniego. Wniosek powinien zawierać dane wnioskodawców (rodziców dziecka) tj. imię i nazwisko, PESEL, dokładny adres zamieszkania. Do pisma należy dołączyć następujące załączniki:

• akt urodzenia małoletniego dziecka,
• potwierdzenie odrzucenia spadku przez rodzica,odpis aktu zgonu osoby, po której ma być odrzucony spadek,
• potwierdzenie dokonanej na konto bankowe sądu opłaty sądowej od wniosku w kwocie 100 zł,
• inne dokumenty ważne dla sprawy np. pisma od wierzycieli zmarłego,dokumentacja komornicza itp.

Co istotne odrzucenie spadku w imieniu małoletniego spadkobiercy nastąpić może nie wcześniej niż po uzyskaniu zgody na dokonanie tej czynności prawnej w formie postanowienia sądu rodzinnego. W razie uzyskania takiego orzeczenia przedstawiciel ustawowy małoletniego spadkobiercy może skutecznie odrzucić spadek w imieniu dziecka przed notariuszem albo w sądzie rejonowym właściwego miejsca zamieszkania małoletniego dziecka.

Ważne!

Rozpoznawanie w sądzie rodzinnym wniosku o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu dziecka nie wstrzymuje biegu terminu z art. 1015 § 1 Kodeksu cywilnego (tj. terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku, czyli sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania do spadku).