Blog

Mobbing oznacza wszelkie działania i zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko niemu, polegające na systematycznym i długotrwałym nękaniu i zastraszaniu, wywołujące u pracownika zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go od współpracowników lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Wszystkie przesłanki muszą być spełnione jednocześnie. Za mobbing nie może być uznane działanie jednorazowe.

Świadectwo pracy jest dokumentem zawierającym ściśle określone informacje związane z przebiegiem zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy. Świadectwo jest wydawane pracownikowi w wyniku rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. Wydanie świadectwa pracy jest obowiązkiem pracodawcy.

Świadectwo pracy powinno zostać wydane w dniu, w którym następuje ustanie stosunku pracy, a jeżeli z przyczyn obiektywnych wydanie świadectwa pracy w tym terminie nie jest możliwe, pracodawca przesyła je, w ciągu siedmiu dni od dnia ustania stosunku pracy, pracownikowi lub osobie upoważnionej za pośrednictwem poczty albo doręcza je w inny sposób.

Kwestie prawne związane z tzw. pieczą zastępczą, która jest tematem niniejszego wpisu znajdują się w dwóch aktach prawnych tj. w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (art. 112 (1) – 112 (8)) oraz w ustawie z dnia 09 czerwca 2011r.o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej – dalej: WspRodzU . Są to obszerne regulacje prawne, dlatego na początku zajmiemy się wyjaśnieniem czym jest instytucja pieczy zastępczej. Punktem wyjścia jest art. 32 ust. 1 WspRodzU, który wskazuje, że piecza zastępcza jest sprawowana w przypadku niemożności zapewnienia dziecku opieki i wychowania przez rodziców. Oznacza to, że z piecza zastępcza ma zastosowanie gdy istnieje przeszkoda w sprawowaniu władzy rodzicielskiej przez rodziców dziecka. Organizacją pieczy zastępczej zajmuje się powiat. Art. 2 ust. 2 WspRodzU określa system pieczy zastępczej jako zespół osób, instytucji i działań mających na celu zapewnienie czasowej opieki i wychowania dzieciom w przypadkach niemożności sprawowania opieki i wychowania przez rodziców.

Ustawą z dnia 12 marca 2022r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (dalej: specustawa) zmieniły się zasady dostępu do rynku pracy dla obywateli Ukrainy. Przepisy te mają w tej chwili pierwszeństwo przed uprzednio obowiązującymi regulacjami prawnymi.

Pracodawca w Polsce może zatrudnić pracownika z Ukrainy jeśli:

(kliknij tutaj)

Ustawą z dnia 12 marca 2022r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (dalej: specustawa) ustawodawca wprowadził do systemu prawnego odrębną regulację prawną, która określa szczególne zasady związane z zalegalizowaniem pobytu określonych w tej ustawie osób, a także zasady korzystania z szeregu świadczeń pieniężnych, które zostały opisane poniżej:

Świadczenia socjalne:

Obywatel Ukrainy, którego pobyt w Polsce jest uznany za legalny w rozumieniu specustawy, nabywa prawo do następujących świadczeń:

1. świadczenia rodzinne (zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych),
2. świadczenia wychowawczego – 500 + na dziecko (zgodnie z ustawą o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci), jeśli osoba uprawniona zamieszkuje z dziećmi na terenie RP,
3. świadczenia na dobry start (zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej), jeśli osoba uprawniona zamieszkuje z dziećmi na terenie RP,
4. rodzinnego kapitału opiekuńczego (zgodnie z ustawą o rodzinnym kapitale opiekuńczym), jeśli osoba uprawniona zamieszkuje z dziećmi na terenie RP,
5. dofinansowania obniżenia opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna (zgodnie z ustawą o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3), jeśli osoba uprawniona zamieszkuje z dziećmi na terenie RP.

Ustawą z dnia 12 marca 2022r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (dalej: specustawa) ustawodawca wprowadził do systemu prawnego odrębną regulację prawną, która określa szczególne zasady związane z zalegalizowaniem pobytu określonych w tej ustawie osób, a w tym uprawnienie do korzystania z szeregu świadczeń, w tym dostępu do opieki medycznej w Polsce.

Zgodnie z regulacją ww. ustawy obywatel Ukrainy, którego pobyt w Polsce jest uznany za legalny ma prawo do opieki medycznej udzielanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obejmującej świadczenia opieki zdrowotnej. W zakresie tej opieki nie mieści się leczenie uzdrowiskowe i rehabilitacja uzdrowiskowa (art. 37 ust.1 specustawy). W przypadku nadania obywatelowi Ukrainy numeru PESEL - w trybie przewidzianym w specustawie – obowiązuje uznanie, że osobie której nadano ten numer przysługuje uprawnienie do opieki medycznej.

Ustawą z dnia 12 marca 2022r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (dalej: specustawa) ustawodawca wprowadził do systemu prawnego odrębną regulację prawną, która określa szczególne zasady związane z zalegalizowaniem pobytu określonych w tej ustawie osób, a także zasady korzystania z szeregu świadczeń. Wśród nich jest tzw. „Jednorazowe świadczenie pieniężne”.

Kto jest uprawniony do otrzymania jednorazowego świadczenia pieniężnego?

Uprawniony jest obywatel Ukrainy, którego pobyt w Polsce jest uznany za legalny w rozumieniu specustawy.

Ile wynosi jednorazowe świadczenie pieniężne?

Świadczenie wynosi 300 zł na osobę. Zgodnie z zapisami specustawy świadczenie pieniężne jest przeznaczone na utrzymanie, w szczególności na pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe (art. 31 specustawy).

W polskim prawie cywilnym osobę małoletnią (za taką uważa się osobę, która nie ukończyła 18 lat) reprezentują rodzice lub opiekun prawny ustanowiony przez sąd rodzinny i opiekuńczy.

Stąd z wnioskiem o wydanie dokumentu paszportu dla osoby małoletniej mogą wystąpić rodzice albo opiekun prawny. Wskazać należy, że zgodę na wydanie paszportu dziecku wyrazić muszą oboje rodzice.  W przypadku braku zgody jednego z rodziców drugi może wystąpić do sądu rodzinnego i opiekuńczego o wydanie takiej zgody w miejsce niewyrażającego zgody rodzica. Postanowienie sądu w takim wypadku jest zastępczym oświadczeniem i na jego podstawie urząd wyda paszport.

Umowa pożyczki to dokument stwierdzający, że jeden podmiot przeniósł na własność określoną ilość pieniędzy na rzecz drugiego podmiotu.

Umowa pożyczki jest czynnością konsensualną. Strony umowy mogą dowolnie określać jej warunki byle były zgodne z przepisami.
Strony mogą ustalić termin zwrotu pożyczonej sumy dowolnie. Pożyczkę można zwracać w ratach, jeżeli umowa tak będzie stanowić, można zwrócić jednorazowo w z góry określonym w umowie terminie. Umowa może zakreślać termin długookresowy. Może stanowić o krótkookresowym terminie.

W judykaturze przyjęto się, że określenie terminu zwrotu pożyczki w sposób opisowy po sprzedaży nieruchomości nie odpowiada wymogom niezbędnym do ustalenia terminu, uzależnia bowiem zwrot pożyczki od zdarzenia przyszłego i niepewnego, a tym samym zakłada możliwość, że pożyczkobiorca nigdy nie będzie zobowiązany do zwrotu pożyczonej kwoty, co jest oczywiście niezgodne z naturą omawianej umowy.

Instytucja przedawnienia roszczeń znajduje swoje umocowanie w art. 118. Kodeksu cywilnego.

Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Doskonałym przykładem na forsowanie żądań wobec banku czy wobec pożyczkodawcy w przedmiocie zapłaty powstałego zobowiązania banku wobec jego klienta jest pobranie, a następnie wcześniejsza spłata kredytu podobnie jak i pożyczki. Pobranie kredytu lub pożyczki z ich wcześniejszą spłatą rodzi obowiązek rozliczenia się z klientem.

Legalna definicję umowy pożyczki zawiera art. 720 kc:

§ 1. Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
§ 2. Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.

Umowa pożyczki uważana jest za najprostszą formę kredytowania. Z uwagi na tę właściwość jest ona również jedną z najstarszych i najszerzej rozpowszechnionych w praktyce umów o charakterze kredytowym.

Emerytura jest świadczeniem wypłacanym cyklicznie, w wysokości uzależnionej od wielu czynników. Na wysokość minimalnej emerytury wpływ mają:

1. Kwota wpłaconych składek w czasie aktywności zawodowej.
2. Średnia długość dalszego życia dla osób będących w wieku emerytalnym:

a) inna dla kobiet
b) inna dla mężczyzn

3. Kwota zgromadzonego kapitału początkowego.
4. Kwota środków zapisanych na koncie ZUS.
5. Waloryzacja składek i kapitału początkowego.

Jest oczywiste, że wysokość świadczeń wypłacanych emerytom ma istotne dla nich znaczenie, albowiem stanowi ono niejednokrotnie jedyne źródło ich utrzymania. Nadto wielu z nich z powodu schorzeń i wieku nie może podjąć dodatkowej pracy. Należy zauważyć, że na przestrzeni minionych lat kwota najniższej emerytury ulegała zmianie. Na ten fakt wpływ miały i nadal mają zmiana wartości pieniądza, sytuacja na świecie, wzrost produktu krajowego brutto, wpływ pieniędzy - składek aktywnych zawodowo ubezpieczonych do ZUS-u. I co ważne jaka jest aktualna stopa zastąpienia. Na niektóre z nich niestety emeryt nie ma już wpływu. 

Ustawodawca w art. 59ih ustawy z dnia 19 sierpnia 2011r. o usługach płatniczych uregulował kwestię prowadzenia podstawowych rachunków płatniczych. Implementując dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/92/UE z dnia 23 lipca 2014r. i rozwiązał problem poprzez ustawę z dnia 30 listopada 2016r. o zmianie ustawy wyżej wskazanej oraz zmianie niektórych ustaw. W oparciu o wskazane przepisy podmioty rynku finansowego, które oferują rachunki płatnicze dla klientów zobligowane zostały do wprowadzenia do swojej oferty świadczenia usług podstawowego rachunku płatniczego.

W przypadku gdy rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia narusza przepisy o rozwiązaniu umowy o pracę w tym trybie, pracownik ma możliwość alternatywnego wyboru roszczenia. Może domagać się orzeczenia o przywróceniu do pracy na poprzednich warunkach. Jeśli jednak pracownik nie jest zainteresowany dalszym zatrudnieniem u danego pracodawcy, może dochodzić zasądzenia odszkodowania.

W przypadku umów o pracę na czas nieokreślony i na okres próbny wysokość tego odszkodowania odpowiada wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Natomiast w przypadku umów o pracę na czas określony wysokość odszkodowania odpowiada wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, jednak nie więcej niż za okres wypowiedzenia.

Odszkodowanie z tytułu wadliwego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia nie jest powiązane z rzeczywistą szkodą i przysługuje niezależnie od jej wystąpienia. Ustanowione w Kodeksie pracy odszkodowanie stanowi swoiste minimum, które nie eliminuje możliwości późniejszego wystąpienia z dalej idącymi roszczeniami odszkodowawczymi, ale już na drodze postępowanie cywilnego, w oparciu o przepisu Kodeksu cywilnego. Podstawą prawną uzupełniającej odpowiedzialności pracodawcy w razie rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia są przepisy Kodeksu cywilnego o odpowiedzialności deliktowej. Pracownik jest obowiązany wykazać wszystkie przesłanki odpowiedzialności pracodawcy wynikające z art. 415 Kodeksy Cywilnego (szkoda, czyn bezprawny, związek przyczynowy pomiędzy szkodą a czynem). Szkodą, co do zasady, jest utrata zarobku, który pracownik uzyskałby, gdyby umowa o pracę nie została rozwiązana.

Pracownik może wnieść odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę do sądu pracy. W przypadku gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, pracownik ma możliwość wyboru i może domagać się orzeczenia o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu do pracy na poprzednich warunkach.

Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe. W takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.
Jeśli natomiast pracownik nie jest zainteresowany dalszym zatrudnieniem u danego pracodawcy, może dochodzić zasądzenia odszkodowania.

W ramach kontynuacji wyjaśnienia kwestii prawnych związanych z tzw. specustawą (ustawa z dnia 12 marca 2022r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa), która określa szczególne zasady związane z zalegalizowaniem pobytu określonych w tej ustawie osób w związku z wojną w Ukrainie, w dzisiejszym wpisie zajmiemy się tematem nadawania nr PESEL obywatelom Ukrainy.

Nr PESEL otrzymają obywatele Ukrainy, którzy przebywają legalnie na terytorium RP zgodnie z art. 2 ust. 1 specustawy (więcej na ten temat napisaliśmy w tym poście). Nr PESEL jest nadawany na podstawie wniosku złożonego w dowolnie wybranym urzędzie miasta (gminy) na terenie RP. Wniosek musi zostać złożony osobiście w formie pisemnej, musi posiadać czytelny podpis. Jeśli wnioskodawca ma problem z wypełnieniem formularza to dokument może zostać wypisany pracownika urzędu. Jeśli stan zdrowia wnioskodawcy lub jego niepełnosprawność stoją na przeszkodzie osobistej wizycie w urzędzie, to istnieje także możliwość zwrócenia się do urzędu o zorganizowanie możliwości złożenia wniosku w miejscu pobytu wnioskodawcy. Jeśli wnioskodawca nie ma zdolności do czynności prawnych lub ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych (dotyczy to głównie małoletnich) albo z uwagi na stan zdrowia lub niepełnosprawność nie jest w stanie załatwić sprawy osobiście, przepisy przewidują możliwość złożenia wniosku przez jednego z rodziców, opiekuna, kuratora, opiekuna tymczasowego (w rozumieniu art. 25 specustawy) lub osobę sprawującą faktyczną opiekę nad dzieckiem. Złożenie w urzędzie wniosku o nadanie nr PESEL przez osobę niezdolną do czynności prawnych lub posiadającą ograniczoną zdolność do czynności prawnych wymaga jej obecności przy składaniu wniosku. Obowiązuje jednak wyjątek od tej zasady, a mianowicie nie dotyczy to osób do 12 roku życia. Jeśli wnioskodawca nie może skorzystać z pomocy żadnej z ww. osób to numer PESEL może być nadany również z urzędu.

Ustawą z dnia 12 marca 2022r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (dalej: specustawa) ustawodawca wprowadził do systemu prawnego odrębną regulację prawną, która określa szczególne zasady związane z zalegalizowaniem pobytu określonych w tej ustawie osób w związku z wojną w Ukrainie. Należy podkreślić, że ustawa weszła w życie z dniem ogłoszenia, ale z mocą od dnia 24 lutego 2022r. W tym poście zajmiemy się bardzo istotną kwestią, a mianowicie, kogo konkretnie obejmują przepisy tej ustawy. Podane poniżej informacje obejmują nowelizacje ww. aktu prawnego, które weszły w życie z dniem 26.03.2022r. oraz 15.04.2022r. (zmiany przepisów także mają moc od dnia 24 lutego 2022r.).

W ostatnim wpisie w kategorii świadczeń na rzecz osób niepełnosprawnych przedstawiamy temat wsparcia finansowego, które należy się osobom sprawującym opiekę nad osobą niepełnosprawną. W ramach tzw. świadczeń opiekuńczych, o których mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003r. (Dz. U. tj. z 2020r. Poz. 111), należy wymienić dwa rodzaje świadczeń tj. specjalny zasiłek opiekuńczy i świadczenie pielęgnacyjne. Poniżej przedstawiona jest charakterystyka tych dwóch rodzajów wsparcia finansowego.

Dodatek pielęgnacyjny to świadczenie, które można uzyskać w dwóch przypadkach. Należy podkreślić, że nie jest to świadczenie przysługujące wyłącznie osobom niepełnosprawnym.
Po pierwsze, dodatek pielęgnacyjny otrzymuje się z urzędu i dotyczy to osób, które ukończyły 75 lat (wyjątek: osoba przebywająca w zakładzie opiekuńczo - leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno - opiekuńczym dodatek pielęgnacyjny nie przysługuje, z wyjątkiem sytuacji, że ta osoba przebywa poza placówką dłużej niż 2 tygodnie w miesiącu). Po drugie świadczenie to można uzyskać na wniosek i dotyczy to osoby pobierającej emeryturę lub rentę, o ile dana osoba ta jest uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji.

Kontynuując zagadnienia związane z prawem rodzinnym w niniejszym wpisie poruszamy temat prosty, ale istotny. Chodzi zagadnienie jak długo trwa władza rodzicielska rodziców wobec dziecka w polskim systemie prawnym. Wyjaśnijmy, że zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego władza rodzicielska stanowi ogół obowiązków i praw rodziców względem dziecka, służących zapewnieniu mu należytej pieczy nad jego osobą i majątkiem.

Władza ta powstaje z mocy prawa z chwilą urodzenia się dziecka. Władza rodzicielska może również powstać z chwilą późniejszą niż urodzenie dziecka. Władzy rodzicielska nie przysługuje bowiem rodzicom, którzy nie mają pełnej zdolności do czynności prawnej, np. niepełnoletni rodzic. Uzyskanie władzy rodzicielskiej nastąpi z mocy samego prawa w chwili osiągnięcia przez takiego rodzica pełnoletności – przypadku ukończenia przez rodzica 18 roku życia, jak również w razie wcześniejszego zawarcia przez niego małżeństwa.