Blog

Skorzystanie przez przedsiębiorcę z obniżonej składki na ZUS umożliwia tzw. „rozkręcenie” firmy przez nowego na rynku przedsiębiorcę. Główną zaletą tego rozwiązania jest ulga dla przedsiębiorców rozpoczynających biznes na trudnym rynku pracy. Jednakże, żeby skorzystać z tego przywileju należy spełnić dwa podstawowe warunki. A mianowicie:

1. przedsiębiorca nie prowadzi lub nie prowadził w okresie ostatnich 60-ciu miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej innej pozarolniczej działalności;
2. przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, u którego w bieżącym nadto w poprzednim roku kalendarzowym pracowałeś w ramach etatu i wykonywałeś czynności stanowiące zakres obecnie wykonywanej działalności.

Co do zasady przedsiębiorca zarejestrowany w CEIDG może zawiesić działalność gospodarczą pod warunkiem, że nie zatrudnia pracowników. Zawiesić działalność może jednak także przedsiębiorca zatrudniający wyłącznie pracowników przebywających na urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie wychowawczym lub urlopie rodzicielskim niełączących korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu.
Przedsiębiorca wpisany do CEIDG może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni.

Za sprawy gospodarcze uznawane będą sprawy ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, nawet w przypadku, gdy którakolwiek ze stron zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej. Ponadto za sprawy gospodarcze uważane są także sprawy, których katalog został enumeratywnie określony w art. 458² § 1 Kodeksu postępowania cywilnego.

Co ciekawe do katalogu spraw gospodarczych zalicza się także sprawy z umów o roboty budowlane oraz sprawy ze związanych z procesem budowlanym umów służących wykonaniu robót budowlanych niezależnie od statusu ich stron. Uznano bowiem, że umowa o roboty budowlane zakłada po stronie wykonawcy profesjonalizm, który z zasady przekłada się na status przedsiębiorcy. Dlatego w przeważającej większości przypadków stroną stosunku prawnego (i ewentualnego procesu) z takiej umowy będzie przedsiębiorca. Założono również, że będą to sprawy bardziej skomplikowane i trudniejsze, niż sprawy z udziałem przedsiębiorcy po jednej tylko stronie. Tak nabyta przez sąd gospodarczy specjalizacja powinna zostać spożytkowana we wszystkich sprawach o roboty budowlane – co uzasadnia włączenie ich do katalogu spraw gospodarczych niezależnie od statusu ich stron.

Przepisy prawa nie wskazują, co powinno zawierać wezwanie do zapłaty. Niemniej przyjmuje się, że taki dokument powinien wskazywać:

1. data i miejsce sporządzenia,
2. dane wierzyciela,
3. dane dłużnika,
4. stosunek prawny, z którego wynika obowiązek zapłaty,
5. wysokość długu,
6. kiedy upłynął termin płatności,
7. dodatkowy termin spłaty długu (wyznaczony przez wierzyciela),
8. numer rachunku bankowego, na który należy dokonać zapłaty,
9. podpis osoby wysyłającej wezwanie do zapłaty.

Pierwsza, najbardziej znacząca różnica między prowadzeniem działalności gospodarczej jednoosobowo (dalej: JDG), a prowadzeniem jej w formie spółki cywilnej polega na tym, że w pierwszym przypadku przedsiębiorca działa sam, a spółka cywilna wymaga zaangażowania co najmniej dwóch wspólników.

Działalność gospodarczą prowadzoną jednoosobowo należy zarejestrować w CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej). Rejestracja i dokonywanie zmian we wpisie w ewidencji jest bezpłatne. Aby rozpocząć wykonywanie tej działalności wystarczy złożyć (elektronicznie lub w wersji papierowej) wniosek na CEIDG-1. Każda osoba w ramach JDG posiada swój REGON i numer NIP. Przedsiębiorca w ramach JDG ponosi pełną odpowiedzialność za wszelkie działania podejmowane w ramach działalności gospodarczej. Odpowiedzialność majątkowa za ewentualne zobowiązania obejmuje w tym przypadku cały majątek przedsiębiorcy. Przedsiębiorca prowadzący działalność indywidualnie musi pamiętać, że zgromadzany w firmie majątek stanowi jego własność. Jeśli taki przedsiębiorca pozostaje w związku małżeńskim warto rozważyć ewentualne ograniczenie ewentualnej odpowiedzialności współmałżonka za zobowiązania wynikające z prowadzonej działalności (w szczególności rozważyć kwestię zawarcia umowy nieustanawiającej rozdzielność majątkową).

Każda osoba fizyczna, która podejmuje się i prowadzi działalność gospodarczą ma obowiązek dokonać wpisu tej działalności do rejestru nazwanego Centralną Ewidencją i Informacją o Działalności Gospodarczej (dalej: CEIDG). CEIDG jest prowadzona w systemie teleinformatycznym i jej zadanie polega na:

1. ewidencjonowaniu przedsiębiorców będących osobami fizycznymi,
2. udostępnianiu informacji o przedsiębiorcach i innych podmiotach w zakresie wskazanym w ustawie o CEIDG,
3. udostępnianiu informacji o zakresie i terminie zmian we wpisach do CEIDG oraz w informacjach i danych udostępnianych w CEIDG, a także o wprowadzającym te zmiany podmiocie,
4. umożliwieniu wglądu do danych bezpłatnie udostępnianych przez Centralną Informację Krajowego Rejestru Sądowego,
5. udostępnianiu informacji o ustanowionym pełnomocniku lub prokurencie, w tym o zakresie udzielonego.

Na mocy art. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018r. - Prawo przedsiębiorców wprowadzono do polskiego prawodawstwa tzw. działalność nieewidencjonowaną. Jest to alternatywa dla prowadzenia działalności gospodarczej, jednakże mają wobec niej zastosowanie określone ograniczenia i uwarunkowania.

Działalność nieewidencjonowana (nazywana również działalnością nierejestrową) nie stanowi działalności gospodarczej i mamy z nią do czynienia jeśli spełnione są łącznie 3 przesłanki:

1. działalność nierejestrową prowadzić może wyłącznie osoba fizyczna,
2. przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (t.j. Dz. U. z 2021 poz. 162) - w 2021r. jest to kwota 1400 zł,
3. działalność nierejestrowa jest prowadzona przez osobę, która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.

Wpisowi w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) podlegają przedsiębiorcy, którzy:

1) prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą,
2) są wspólnikami spółek cywilnych.

Wniosek o wykreślenie działalności z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej można złożyć:

1. przez internet:

• za pośrednictwem strony www CEIDG (http://prod.ceidg.gov.pl/) - należy wypełnić formularz CEIDG-1 i podpisać go kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo profilem zaufanym,
• za pośrednictwem strony www biznes.gov.pl - należy wypełnić formularz i podpisać go kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo profilem zaufanym,
• za pośrednictwem strony www wybranych banków;
• w dowolnym urzędzie miasta lub gminy,

2. za pośrednictwem poczty - wypełniony wniosek należy wysłać listem poleconym do urzędu gminy. W takim przypadku powinien być on opatrzony własnoręcznym podpisem wnioskodawcy potwierdzonym przez notariusza.

Biała lista podatników podatku VAT to elektroniczny, bezpłatny wykaz podatników podatku VAT, który jest prowadzony przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej.

Podatnik podatku VAT nie musi zgłaszać wniosku o ujęcie go w wykazie. Szef Krajowej Administracji Skarbowej uzupełnia wykaz i go aktualizuje na podstawie innych ogólnodostępnych rejestrów. Podmiot może natomiast złożyć do naczelnika urzędu skarbowego wniosek o usunięcie lub sprostowanie jego danych wskazanych w wykazie, jeśli są niezgodne ze stanem rzeczywistym.

Wykaz dostępny jest na stronie internetowej:

https://www.podatki.gov.pl/wykaz-podatnikow-vat-wyszukiwarka

Warunki nadania nazwiska dziecku urodzonego w związku małżeńskim reguluje ustawodawca w przepisach Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, dalej: krio, (Dz.U.2020.0.1359 t.j. - Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r.) w artykule 88, który brzmi następująco:

§ 1. Dziecko, co do którego istnieje domniemanie, że pochodzi od męża matki, nosi nazwisko będące nazwiskiem obojga małżonków. Jeżeli małżonkowie mają różne nazwiska, dziecko nosi nazwisko wskazane w ich zgodnych oświadczeniach. Małżonkowie mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka.

§ 2. Oświadczenia w sprawie nazwiska dziecka są składane jednocześnie z oświadczeniami o nazwiskach, które będą nosić małżonkowie. Jeżeli małżonkowie nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. 

§ 3. Przy sporządzeniu aktu urodzenia pierwszego wspólnego dziecka małżonkowie mogą złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego zgodne oświadczenia o zmianie wskazanego przez nich nazwiska dziecka albo oświadczenia, o których mowa w § 1, jeżeli nazwisko dziecka nie zostało przez nich wskazane. 

§ 4. Przepisy § 1-3 stosuje się odpowiednio do nazwiska dziecka, którego rodzice zawarli małżeństwo po urodzeniu się dziecka. Do zmiany nazwiska dziecka, którego rodzice zawarli małżeństwo po ukończeniu przez dziecko trzynastu lat, jest potrzebna jego zgoda.

Ostatnia z omawianych w tym miesiącu kwestii prawnych dotyczących pochodzenia dziecka i obowiązujących w tym zakresie regulacji prawnych, dotyczyć będzie sądowego ustalenia ojcostwa. Jak już pisaliśmy poprzednio tzw. uznanie dziecka przez ojca dotyczy sytuacji dobrowolnego złożenia oświadczenia przez mężczyznę, który uznaje dziecko. Dotyczy to sytuacji, gdy rodzice dziecka nie są w związku małżeńskim. W tym miejscu można zadać pytanie, co w sytuacji gdy biologiczny ojciec dziecka
nie chce złożyć oświadczenia w sprawie uznania ojcostwa dziecka. Jest taka możliwość, że matka dziecka odmówi potwierdzenia złożonego przez mężczyznę oświadczenia o uznaniu dziecka. W opisanych sytuacjach zarówno domniemany ojciec dziecka jak i matka dziecka mają prawo złożyć w sądzie pozew o
ustalenie ojcostwa.

W poprzednim wpisie opisaliśmy kwestie związane z uznaniem ojcostwa, ale nie wyczerpuje to wszystkich kwestii związanych z określeniem ojcostwa dziecka. Ustawodawca w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (dalej: Kro) uregulował jeszcze jeden wariant, a mianowicie ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa. Dotyczy to przypadków, gdy mężczyzna dobrowolnie złożył oświadczenie o uznaniu dziecka jako swoje, będąc w danym momencie przekonany, że jest on biologicznym ojcem tego dziecka. Oczywiście związane jest to z sytuacją rodziców dziecka niepozostających w związku małżeńskim (w przypadku małżeństwa obowiązuje domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż jego matki). Jeśli po dokonaniu uznania ojcostwa, mężczyzna wpisany w akcie urodzenia dziecka jako jego ojciec dowie się, że dziecko od niego nie pochodzi i będzie w związku z tym chciał doprowadzić do dokonania zmian w akcie urodzenia dziecka, to musi wystąpić na drogę postępowania sądowego z powództwem o ustalenie bezskuteczności uznania. Bardzo ważne jest to, że ustawodawca przewidział stosunkowo krótki termin do złożenia takiego pozwu w sądzie. Jest to tylko rok liczony od dnia, w którym mężczyzna dowiedział się, że dziecko od niego nie pochodzi. W przypadku, gdy oświadczenie o uznaniu dziecka zostało złożone przed jego urodzeniem bieg wskazanego powyżej terminu nie może rozpocząć się przed narodzinami dziecka.

W bieżącym miesiącu na naszym blogu poświęcamy uwagę kwestiom prawnym związanym z pochodzeniem dziecka. Są to tematy bardzo doniosłe i odgrywające bardzo istotną rolę zarówno w życiu dziecka, jak i jego rodziców. Uznanie dziecka jest jedną z instytucji prawnych mających na celu określenie personaliów biologicznego ojca dziecka. Uznanie dziecka jest przede wszystkim formą polubownego i dobrowolnego załatwienia tej kwestii. Dotyczy ono określenia ojcostwa dziecka, którego rodzice nie zawarli związku małżeńskiego.

Przepis art. 62 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zawiera domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki.

Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Bez znaczenia natomiast pozostaje porównanie daty urodzenia dziecka z datą współżycia rodziców.

Urodzenie się dziecka po upływie 300. dnia od ustania małżeństwa nie wywołuje żadnych skutków prawnych dla byłego męża. Podobnie domniemanie nie obowiązuje, jeżeli dziecko urodziło się przed zawarciem małżeństwa. Domniemanie powyższe nie obowiązuje także, jeżeli dziecko urodziło się po upływie 300 dni od orzeczenia separacji.

Początek trzystudniowego terminu rozpoczyna się od dnia, w którym małżeństwo ustało lub zostało unieważnione. Jeżeli małżeństwo ustało wskutek wyroku sądu, bieg terminu rozpoczyna się od uprawomocnienia się orzeczenia, a nie od jego ogłoszenia. Dla uznania, że dziecko urodziło się w małżeństwie, bez znaczenia jest zatem chwila wniesienia pozwu rozwodowego.

Prokurator w celu ochrony dobra dziecka lub interesu społecznego może wytoczyć powództwo o ustalenie ojcostwa, zaprzeczenie ojcostwa, czy ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa. W przypadku śmierci dziecka małoletniego, prokurator może wytoczyć wyłącznie powództwo o zaprzeczenie ojcostwa i ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa, ale tylko do dnia, w którym dziecko osiągnęłoby pełnoletność. W przypadku śmierci dziecka pełnoletniego, prokurator nie ma kompetencji do wytoczenia powództwa ani o zaprzeczenie ojcostwa, ani o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa.

Art. 64 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że jeżeli mąż matki został ubezwłasnowolniony całkowicie z powodu choroby psychicznej lub innych zaburzeń psychicznych, na które zapadł po dowiedzeniu się, że dziecko od niego nie pochodzi, ale przed upływem roku od uzyskania tej wiadomości, powództwo o zaprzeczenie ojcostwa może wytoczyć jego przedstawiciel ustawowy (opiekun) w nowym terminie – roku od ustanowienia przedstawiciela ustawowego, ewentualnie roku od dowiedzenia się przez niego, że dziecko nie pochodzi od męża matki.

Przez dzień ustanowienia przedstawiciela ustawowego należy rozumieć dzień ogłoszenia na rozprawie postanowienia o ustanowieniu opiekuna albo dzień doręczenia opiekunowi postanowienia.

Postępowania sądowe w sprawach ze stosunków między rodzicami i dziećmi tj. dotyczących kwestii ustalenia lub zaprzeczenia pochodzenia dziecka, o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa oraz o rozwiązanie przysposobienia odbywają się trybie tzw. postępowania odrębnego.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy (K.r.o.) określa kilka sposobów ustalenia ojcostwa dziecka:

1. Domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż jego matki
2. Obalenie domniemania, że ojcem dziecka jest mąż matki dziecka
3. Uznanie ojcostwa
4. Ustalenie uznania dziecka za bezskuteczne
5. Ustalenie ojcostwa przez sąd

W dalszej części postu zostaną omówione wszystkie wymienione powyżej instytucje prawne.

Konieczność skorzystania ze środka prawnego w postaci zaprzeczenia macierzyństwa zdarza się w praktyce bardzo rzadko. Z oczywistych względów o wiele bardziej znana jest instytucja zaprzeczenia ojcostwa. Ustawodawca przewidział w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym regulację w zakresie kwestionowania okoliczności odnośnie tego kto jest ojcem dziecka oraz tego kto jest jego matką. Najczęściej potrzeba sięgnięcia po ten środek prawny powstaje w przypadku gdy osoby niebędące biologicznymi rodzicami dziecka zgłaszają je w urzędzie stanu cywilnego jako dziecko własne. W przypadku zaprzeczenia macierzyństwa przesłanką do skorzystania z tego instrumentu prawnego jest fakt, iż w akcie urodzenia dziecka jest wpisana jako matka kobieta, która dziecka nie urodziła.