Blog
W związku ze zmianami przepisów prawnych w zakresie praw konsumentów dotyczących dochodzenia roszczeń reklamacyjnych za zakupiony towar od dnia 01 stycznia 2023r. obowiązuje zupełnie nowa regulacja, zawarta w ustawie z dnia 30 maja 2014r. o prawach konsumenta. Jednakże z uwagi na to, że prawo nie działa wstecz, w przypadku towarów zakupionych przed datą 1 stycznia 2023r. nadal obowiązują zasady reklamacji z tytułu rękojmi tj. art. 556, art. 560, art. 561 Kodeksu cywilnego. Pamiętajmy, że rękojmia obowiązuje 2 lata od daty wydania towaru, dlatego „stare” przepisy prawne mogą mieć zastosowanie jeszcze w 2024r.
Umowa deweloperska została uregulowana w ustawie z dnia 20 maja 2021 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym. Umowa ta określa prawa i obowiązki stron w procesie inwestycyjnym.
Umowa deweloperska to umowa zawierana między nabywcą – konsumentem a deweloperem – przedsiębiorcą. W umowie tej deweloper zobowiązuje się do:
1) wybudowania budynku (wielomieszkaniowego) oraz ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i przeniesienia własności tego lokalu oraz praw niezbędnych do korzystania z tego lokalu na nabywcę albo
2) zabudowania nieruchomości gruntowej stanowiącej przedmiot własności lub użytkowania wieczystego domem jednorodzinnym i przeniesienia na nabywcę własności tej nieruchomości lub użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej i własności domu jednorodzinnego na niej posadowionego stanowiącego odrębną nieruchomość lub przeniesienia ułamkowej części własności tej nieruchomości wraz z prawem do wyłącznego korzystania z części nieruchomości służącej zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych.
Wypowiedzenie przez właściciela stosunku prawnego uprawniającego do odpłatnego używania lokalu może nastąpić tylko z przyczyn określonych w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego.
Ustawa wprowadza zatem ograniczenie swobody wypowiadania umów przez właścicieli lokali – nie jest dopuszczalne rozwiązanie tego stosunku prawnego z innych przyczyn, niż tylko te wskazane w ustawie. Stosownie do przepisów tej ustawy wypowiedzenie przez właściciela stosunku prawnego lokatorowi może nastąpić tylko z przyczyn ściśle określonych w tej ustawie.
Wypowiedzenie powinno być pod rygorem nieważności dokonane na piśmie oraz określać przyczynę wypowiedzenia.
15 listopada 2023 r. weszła w życie ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1615), która zmieniła m.in. przepisy spadkowe.
Uznanie za niegodnego dziedziczenia
Dotychczas spadkobierca mógł być uznany przez sąd za niegodnego, jeżeli:
1) dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;
2) podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;
3) umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego
Kiedy możemy otrzymać zwrot wkładu mieszkaniowego?
Wkład mieszkaniowy stanowi formę uczestnictwa członka spółdzielni mieszkaniowej w pokrywaniu kosztów budowy budynku (lokalu). Wniesienie wkładu umożliwia nadto członkowi spółdzielni uzyskanie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu (art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych).
Jeżeli część wkładu mieszkaniowego została sfinansowana z zaciągniętego przez spółdzielnię kredytu na sfinansowanie kosztów budowy danego lokalu, osoba ze spółdzielczym prawem do lokalu mieszkalnego jest obowiązana uczestniczyć w spłacie tego kredytu wraz z odsetkami w części przypadającej na jej lokal.
Wpływ upadłości na majątek małżonków reguluje m. in. przepis art. 124 ustawy – Prawo upadłościowe, który stanowi, że z dniem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków ustaje wspólność ustawowa małżeńska, a majątek wspólny wchodzi w skład masy upadłości. Regulacja ta dotyczy nie tylko osób fizycznych, ale także przedsiębiorców, osób prowadzących działalność w formie spółki cywilnej, wspólników osobowych spółek handlowych (którzy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym majątkiem) oraz wspólników spółki partnerskiej. Podobne unormowanie zawiera art. 53 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego przyznaje prawo pierwokupu nieruchomości rolnej dzierżawcy oraz Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa (dalej KOWR).
Prawo pierwokupu oznacza pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy na wypadek, gdyby została ona sprzedana osobie trzeciej. Innymi słowy prawo pierwokupu oznacza, że rzecz (w tym przypadku nieruchomość rolna), której dotyczy prawo pierwokupu może być sprzedana wyłącznie pod warunkiem, iż uprawniony (w tym przypadku dzierżawca lub KOWR) nie wykona przysługującego mu prawa pierwokupu.
Prawo pierwokupu znajduje zastosowanie wyłącznie w przypadku sprzedaży nieruchomości rolnej. Jeżeli przeniesienie własności nieruchomości rolnej następuje w wyniku zawarcia umowy innej niż sprzedaż, to dzierżawcy i KOWR nie przysługuje prawo pierwokupu.
Jeśli była ustanowiona dzierżawa, pierwszeństwo do prawa pierwokupu przysługuje dzierżawcy przed KOWR. KOWR uzyskuje prawo pierwokupu nieruchomości rolnej dopiero wówczas, gdy nie było dzierżawcy uprawnionego do pierwokupu albo dzierżawca nie skorzystał ze swojego uprawnienia.
Pozwolenie na budowę to nic innego jak decyzja administracyjna zezwalająca na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych niż budowa obiektu budowlanego. Decyzji wydawana jest po przeprowadzeniu postępowania, w trakcie którego właściwy organ sprawdza, czy planowana inwestycja i obiekt mający w jej wyniku powstać nie narusza zasad ochrony środowiska, ochrony krajobrazu, zachowania bezpieczeństwa, dóbr kultury narodowej bądź praw osób trzecich. Organ wydaje pozwolenie na budowę lub odmawia wydania takiego pozwolenia.
W polskim porządku prawnym nadal występuje obowiązek meldunkowy. Ustawa z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności stanowi, że obowiązek meldunkowy polega m.in. na:
1) zameldowaniu się w miejscu pobytu stałego lub czasowego;
2) wymeldowaniu się z miejsca pobytu stałego lub czasowego.
Pobytem stałym jest zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania.
Pobytem czasowym jest przebywanie bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego w innej miejscowości pod oznaczonym adresem lub w tej samej miejscowości, lecz pod innym adresem.
Przepisy Kodeksu pracy (dalej: k.p.) regulują kwestie prawne związane z legalnym zatrudnieniem osób młodocianych tj. osób między 15, a 18 rokiem życia. Wolno zatrudniać tylko tych młodocianych, którzy ukończyli co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową i przedstawią świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu. Osoby poniżej 15-stego roku życia mogą być zatrudnione w następujących przypadkach:
Osoba, która ukończyła ośmioletnią szkołą podstawową, niemająca 15 lat, może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych w roku kalendarzowym, w którym kończy 15 lat.
Osoba, która ukończyła ośmioletnią szkołę podstawową, niemająca 15 lat, z wyjątkiem osoby, o której mowa w punkcie powyżej, może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych w celu przygotowania zawodowego w formie nauki zawodu (w tym przypadku wymagane jest uzyskanie zgody przez przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego tej osoby oraz uzyskania pozytywnej opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej)
Osoba, która nie ukończyła ośmioletniej szkoły podstawowej, niemająca 15 lat, może być zatrudniona na zasadach określonych dla młodocianych w celu przygotowania zawodowego w formie przyuczenia do wykonywania określonej pracy (w tym przypadku wymagane jest uzyskanie zgody przez przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego tej osoby oraz uzyskania pozytywnej opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej, a także zezwolenie dyrektora ośmioletniej szkoły podstawowej, w której obwodzie mieszka ta osoba, na spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą.).
Na wstępie niniejszego wpisu należy wyjaśnić kim w rozumieniu obecnie obowiązujących przepisów jest nieletni. Kwestię tę reguluje art 1 ustawy z dnia 09 czerwca 2022r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich. Z nieletniego uznawana jest osoba:
która nie ukończyła 10 lat i nie jest pełnoletnia – w postępowaniach w sprawach o demoralizację,
która dopuściła się czynu karalnego po ukończeniu 13 lat, ale przed ukończeniem 17 lat – w postępowaniach w sprawach o czyny karalne,
względem której są wykonywane orzeczone środki wychowawcze, środki lecznicze lub środki poprawcze, nie dłużej niż do ukończenia 21 lat, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Czyny karalne, jakich może dopuścić się nieletni dzieli się na dwa rodzaje:
1. przestępstwo lub przestępstwo skarbowe
2. wykroczenie lub wykroczenie skarbowe.
Tzw. postępowanie w sprawach nieletniego wszczynane jest przez sąd rodzinny, jeśli nieletni wykazuje przejawy demoralizacji lub dopuścił się czynu karalnego. Postępowanie wszczyna wydanie postanowienia wskazującego osobę nieletniego oraz przedmiot postępowania. To orzeczenie należy doręczyć stronom oraz ujawnionemu pokrzywdzonemu wraz z pouczeniem o przysługujących im prawach. W przypadku wszczęcia postępowania w sprawie nieletniego, który nie ma miejsca zamieszkania albo miejsca pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej i jest obywatelem państwa obcego, sąd rodzinny zawiadamia właściwy urząd konsularny lub właściwe przedstawicielstwo dyplomatyczne.
Osoba, która po osiągnięciu pełnoletności, opuszcza rodzinę zastępczą (lub rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo – wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo-terapeutyczną) prawo przewiduje szereg rodzajów wsparcia. Warunkiem uzyskania pomocy jest uprzednie umieszczenie w pieczy zastępczej na mocy orzeczenia sądu.
Formy pomocy:
1. pomoc na kontynuowanie nauki
2. pomoc na usamodzielnienie
3. pomoc na zagospodarowanie
4. pomoc prawna i psychologiczna.
Nawiązka to, najprościej rzecz ujmując, zryczałtowane odszkodowanie. Sąd zasądza nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego w przypadku, gdy ustalenie wysokości szkody – materialnej lub niematerialnej, jest szczególnie utrudnione, np. w sytuacji, gdy szkoda rzeczywiście powstała, ale jej rozmiarów w ogóle nie można ustalić lub okoliczności stanowiące podstawę do dokonywania ustaleń w tym zakresie są niewystarczające.
Nawiązka nie jest karą – jest to środek karny, który polega na obowiązku zapłacenia określonej kwoty pieniężnej poszkodowanemu. Najczęściej nawiązka jest zasądzana od sprawcy obok kary zasadniczej.
Z ulgi może skorzystać:
- osoba niepełnosprawna,
- osoba mająca na utrzymaniu osobę niepełnosprawną,
pod warunkiem poniesienia wydatków na rehabilitację lub wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania funkcji życiowych.
Co do zasady, ulga przysługuje w przypadku posiadania dokumentu potwierdzającego poniesienie wydatku. Dokumentem takim może być faktura, rachunek, dowód wpłaty na poczcie lub potwierdzenie przelewu bankowego, o ile wynika z nich kto, kiedy, komu, ile oraz za co zapłacił, a także posiadania dokumentu takiego jak:
Zasiłek pielęgnacyjny
Podstawa prawna: art. 16 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 r., poz. 390 ze zm.).
Organ wypłacający: wójt, burmistrz, prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej.
Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
Wypłata gwarantowana stanowi jednorazowe świadczenie pieniężne wypłacane przez ZUS osobie uposażonej, jeżeli śmierć emeryta nastąpiła w okresie 3 lat od miesiąca,
od którego po raz pierwszy wypłacono mu emeryturę.
O wypłacie gwarantowanej można mówić jedynie w przypadku emeryta, spełniającego następujące warunki:
Symbol przyczyny niepełnosprawności zawarty w:
- orzeczeniu o niepełnosprawności,
- orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności lub
- wskazaniach do ulg i uprawnień,
odzwierciedla rozpoznanie uszkodzenia lub choroby, która niezależnie od przyczyny jej powstania powoduje zaburzenia funkcji organizmu oraz ograniczenia w wykonywaniu czynności życiowych i aktywności społecznej osoby zainteresowanej lub dziecka.
Renta rodzinna, zgodnie z art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 r., poz. 1251)
– dalej jako „ustawa”, przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy
lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W takim przypadku przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki
do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Zdarzają się sytuacje, gdy to pracownik jest uprawniony do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy. Jak bowiem stanowi art. 55 § 11 ustawy z dnia
26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 r., poz. 1465) – dalej jako „k.p.”, pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.
Użyczenie to nieodpłatne udostępnienie mieszkania, a więc jedna osoba pozwala drugiej na bezpłatne używanie lokalu mieszkalnego.
Do zawarcia umowa użyczenia nieruchomości z reguły dochodzi pomiędzy osobami bliskimi i wynika to z chęci pomocy.
Do zawarcia umowy użyczenia, oprócz złożenia przez strony zgodnych oświadczeń woli, niezbędne jest wydanie biorącemu mieszkania. Użyczający nie musi być właścicielem rzeczy oddawanej w użyczenie. Wystarczające jest występowanie po jego stronie faktycznej możności udostępnienia (wydania) rzeczy biorącemu. W związku z tym, użyczającym może być zarówno właściciel, jak i posiadacz, czy lub dzierżyciel.