Ubojowi na terenie gospodarstwa w celu produkcji mięsa na użytek własny poddaje się cielęta w wieku do dwunastego miesiąca życia, świnie, owce i kozy, drób, zajęczaki oraz zwierzęta dzikie utrzymywane w warunkach fermowych (np. jelenie, daniele).
Zwierzęta muszą być zdrowe i nie mogą pochodzić z gospodarstwa lub obszaru podlegającego ograniczeniom, nakazom lub zakazom, mającym zastosowanie do danych zwierząt ze względu na chorobę zakaźną zwierząt. Jeśli zwierzęta były leczone ubój jest możliwy po upływie okresu karencji określonego dla użytego produktu leczniczego weterynaryjnego lub produktu leczniczego.
W celu produkcji mięsa na użytek własny możliwy jest również ubój zwierząt zdrowych, które uległy wypadkowi, a z uwagi na stan tych zwierząt i względy dobrostanu konieczny jest jak najszybszy ich ubój.
Zwierzęta, których dotyczy obowiązek identyfikacji i rejestracji, ubijane na użytek własny, muszą być prawidłowo zidentyfikowane. Ubój zwierząt w celu produkcji mięsa na użytek własny, w przypadku gdy dokonywany jest na terenie gospodarstwa, może być przeprowadzony w gospodarstwie:
– w którym te zwierzęta są utrzymywane lub,
– w innym gospodarstwie, które zostało zarejestrowane przez organ Inspekcji Weterynaryjnej do celu usługowego uboju zwierząt na użytek własny (pozyskane w takim gospodarstwie mięso musi zostać w całości przekazane posiadaczowi ubitego zwierzęcia).
W każdym przypadku mięso pochodzące z uboju musi być przeznaczone na własne domowe potrzeby właściciela zwierzęcia i nie może być sprzedawane.
Gospodarstwa, w których dokonywany jest ubój zwierząt pochodzących z innych gospodarstw w celu produkcji mięsa na użytek własny, muszą spełniać wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny (Dz. U. z 2021r. poz. 2059).
Podmiot prowadzący gospodarstwo, w którym dokonywany jest ubój zwierząt pochodzących z innych gospodarstw w celu produkcji mięsa na użytek własny, prowadzi ewidencję przeprowadzonych w gospodarstwie ubojów. Dokumentacja przechowywana jest przez okres trzech lat od daty dokonania uboju danego zwierzęcia.
O zamiarze uboju zwierząt w celu produkcji mięsa na użytek własny (z wyjątkiem drobiu i zajęczaków) należy poinformować powiatowego lekarza weterynarii właściwego ze względu na miejsce przeprowadzenia uboju co najmniej na 48 godzin przed dokonaniem uboju zwierząt.
Ubój na terenie gospodarstwa zwierząt zdrowych, które uległy wypadkowi (jeżeli ze względu na ich dobrostan konieczny jest jak najszybszy ubój), należy niezwłocznie zgłosić powiatowemu lekarzowi weterynarii właściwemu ze względu na miejsce przeprowadzenia uboju nie później niż po upływie 48 godzin od przeprowadzenia uboju.
Obowiązek przekazania informacji spoczywa na:
– posiadaczu zwierząt – jeżeli ubój ma być dokonany na terenie gospodarstwa, w którym zwierzęta były utrzymywane,
– podmiocie prowadzącym gospodarstwo – jeżeli ubój ma być dokonany w gospodarstwie innym niż gospodarstwo, w którym zwierzęta były utrzymywane.
Ubój na użytek własny bydła, owiec, kóz i świń podlega także obowiązkowi zgłoszenia kierownikowi właściwego biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
W przypadku uboju świń oraz nutrii lub odstrzelenia dzików mięso poddaje się badaniu na obecność włośni. Mięso świń poddanych ubojowi nie może być spożyte ani przetworzone przed uzyskaniem zaświadczenia o przeprowadzeniu badania poubojowego mięsa albo o przeprowadzeniu badania próbek mięsa na obecność włośni.
Uboju zwierząt może dokonywać osoba, która posiada odpowiedni poziom kwalifikacji, aby wykonując te czynności, nie powodować u zwierząt jakiegokolwiek niepotrzebnego bólu, niepokoju lub cierpienia. Wystarczające jest odbycie bezpłatnego szkolenia w tym zakresie, organizowanego przez powiatowego lekarza weterynarii, potwierdzonego zaświadczeniem – nie ma tu obowiązku odbywania praktyki w rzeźni.