Kontynuując wpisy na temat zagadnienień związanych z prawem zobowiązaniowym w niniejszym poście poświęcimy uwagę kwestii przedawnienia roszczeń z tytułu naprawienia szkody. Ogólnie rzecz ujmując przedawnienie roszczeń jest uregulowane w art. 117 i nast. kodeksu cywilnego, jednakże inny przepis, a mianowicie art. 4421 kodeksu cywilnego wprowadza modyfikacje w tej materii w konekście przedawnienia roszczeń związanych z naprawieniem wyrządzonej szkody. Modyfikacja w porównaniu z ogólnymi regułami dotyczy terminu przedawnienia oraz biegu tego terminu.
Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Termin ten jednak nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Rozumienie dowiedzenia się o szkodzie przez poszkodowanego odczytywać należy jako rozumienie nastąpienia ujemnych następstw doznanej szkody przez poszkodowanego. Odnośnie szkody przyszłej należy wskazać czas jej powstania, albowiem nie następuje ona jednocześnie ze zdarzeniem, lecz konsekwencje powstania szkody następują później niż zdarzenie wywołujące szkodę. Stąd przedawnienie nie może rozpocząć biegu, dopóki nie nastąpi w powyższy sposób rozumienie dowiedzenia się o szkodzie (od momentu gdy poszkodowany ma świadomość doznania szkody; w tej materii wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21.10.2011r. w sprawie sygn. akt: IV CSK 46/11).
Natomiast jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. W razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.Przepis art. 4421 kodeksu cywilnego wprowadzono dlatego, że poprzednie uregulowanie art. 442 kodeksu cywilnego (w szczególności odnośnie przedawnienia roszczeń o naprawienie szkód na osobie) było krytykowane. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 1 września 2006r. w sprawie SK 14/15, Dz. U. Nr. 164, poz. 1166, uznał, że art. 442 § 1 zdanie drugie k.c. jest niezgodny z Konstytucją RP. Według Trybunału pozbawiał on pokrzywdzonego możliwości dochodzenia odszkodowania za szkodę na osobie, która ujawniła się po upływie dziesięciu lat od wystąpienia zdarzenia, które tą szkodę wyrządziło. Przepis art. 442 k.c. obowiązywał do 31.12.2007r.
Należy także pamiętać, że przedawnienie roszczeń osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletności.