Ostatnie poruszane w tym roku zagadnienie prawne z zakresu prawa zobowiązań, kóre poruszamy na naszym blogu dotyczy kwestii naprawienia szkody, która została umiejscowiona w kodeksie cywilnym w art. 363 (dalej kc). Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.
Restytucja naturalna jako sposób naprawienia szkody (tj. przywrócenie stanu poprzedniego) musi być możliwa do spełnienia. Nadto nie może rodzić dla zobowiązanego nadmiernych trudności i kosztów. Wystąpienie którejkolwiek z wymienionych okoliczności przesadza o tym, iż poszkodowany będzie mógł skorzystać jedynie z rekompensaty pieniężnej. Formą restytucji naturalnej może być zapewnienie poszkodowanemu usług, których został on pozbawiony, jeśli występują one w obrocie jako zamienne czy też może polegać na rozwiązaniu umowy. Zwrócić tutaj należy uwagę, że rozwiązanie umowy nie może spowodować szkody wobec osoby trzeciej, która jest także strona kontraktu. Naprawienie szkody może polegać także na naprawieniu uszkodzonej rzeczy. Naprawy dokonać może sam sprawca lub inny podmiot, oczywiście na koszt zobowiązanego z tytułu wyrządzonej szkody. Należy zauważyć, że ewentualna naprawa musi nastąpić na wyraźną zgodę osoby doznającej szkody. Trudno byłoby o wydanie zgody na renowacje jakiegoś dzieła w sytuacji, gdy zobowiązany nie posiada ku temu wystarczających kwalifikacji.
Jest jeszcze możliwość polegająca na dokonaniu naprawy przez samego poszkodowanego, któremu wówczas przysługuje zwrot poniesionych wydatków. Warto w tym miejscu odwołać się do uchwały Sądu Najwyższego z 13.6.2003 r. sygn. akt III CZP 32/03, z której wynika, żądać można jedynie niezbędnych i ekonomicznie uzasadnionych kosztów naprawy ustalonych według cen występujących na rynku lokalnym.
Innym możliwym sposobem naprawienia szkody przez zobowiązanego jest rekompensata pieniężna. Przepis art. 363 § 1 KC obok roszczenia o przywrócenie stanu poprzedniego pozwala kształtować roszczenie odszkodowawcze w postaci obowiązku zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej. Przy czym, uwzględniając dalsze przepisy Kodeksu, należy zauważyć, że naprawienie szkody w pieniądzu przybiera postać albo zapłaty oznaczonej kwoty, albo też postać renty.