Blog

Czym zatem jest mediacja i czy warto spróbować takiego sposobu rozwiązania konfliktu z pracodawcą lub pracownikiem?

Mediacja stanowi jeden z alternatywnych sposobów rozwiązywania konfliktów. Może się odbywać na mocy postanowienia sądu (i ta forma stanowi w praktyce najczęstszą podstawę mediacji) lub być wynikiem zawarcia przez same zainteresowane strony umowy o mediację. W toku mediacji strony negocjują ze sobą rozwiązanie swojego konfliktu z udziałem bezstronnego i neutralnego mediatora. Mediacja zawsze jest dobrowolna - nie można do niej nikogo zmusić i w każdej chwili – aż do zawarcia ugody - można się z niej wycofać bez podawania przyczyn. Mediacja jest też poufna, co oznacza, że strony nie mogą wykorzystywać później (np. w toku procesu) faktów, o których dowiedziały się podczas mediacji, ani powoływać się na formułowane w jej toku propozycje ugodowe. Zaletą mediacji jest też to, że wiąże się ona ze stosunkowo niskimi kosztami i jest zdecydowanie szybsza niż proces sądowy. Mediacja może się zakończyć zawarciem ugody przed mediatorem, choć nie jest to konieczne. Ważne jest jednak to, że jeśli stronom uda się wypracować porozumienie i zawrzeć ugodę, to po jej zatwierdzeniu przez sąd ma ona moc ugody sądowej, co oznacza, że jest tytułem egzekucyjnym i może być egzekwowana tak jak wyrok sądowy. Dzięki temu strony najczęściej znacznie szybciej uzyskują efekt taki jak w przypadku przeprowadzenia długotrwałego procesu sądowego, są przy tym same autorami zawartego porozumienia, co w naturalny sposób daje większe szanse, iż ugoda taka będzie dobrowolnie zrealizowana. Powyższe cechy mediacji niewątpliwie sprzyjają wyciszeniu istniejącego między stronami konfliktu i wypracowaniu satysfakcjonującego obie strony rozwiązania.

Odpowiedź na pytanie czy warto spróbować mediacji wydaje się zatem oczywista. Warto mieć przy tym na względzie, że na gruncie prawa pracy instytucja ta może być szczególnie przydatna. Nie można bowiem zapominać, że strony konfliktu pracowniczego często mają przed sobą dalszą współpracę („wspólną przyszłość”), a zatem konsensualny sposób rozwiązania konfliktu jest tu szczególnie pożądany. Proces sądowy będzie natomiast zazwyczaj prowadził do eskalacji konfliktu i w konsekwencji do zakończenia wszelkiej współpracy. Nie bez znaczenia pozostaje i to, że pracownik najczęściej pozostaje członkiem większej społeczności pracowniczej, a więc ewentualny jednostkowy nawet konflikt z pracodawcą może mieć negatywny wpływ na całokształt funkcjonowania zakładu pracy i inne stosunki prawne. Również z tego względu zarówno z perspektywy pracodawcy jak i pracownika mediacja – o cechach jak wyżej - może się okazać bardzo przydatnym i dogodnym dla obu stron sposobem na rozwiązanie konfliktu. W razie niepowodzenia mediacji zawsze możliwy jest powrót do procesu lub jego wszczęcie. Tak jak bowiem sąd może na każdym etapie skierować strony do mediacji (za ich zgodą oczywiście), tak i strony w każdej chwili mogą powrócić z mediacji do procesu sądowego czy go zainicjować.

Na zakończenie warto jeszcze zwrócić uwagę, że ewentualne wszczęcie mediacji umownej nie spowoduje wstrzymania biegu terminu do złożenia odwołania od wypowiedzenia czy rozwiązania bez wypowiedzenia umowy o pracę, stąd też dla zapobieżenia utracie prawa do rozpoznania sprawy przez sąd, należy z ostrożności złożyć w terminie odpowiednie odwołanie, które w razie zawarcia porozumienia mediacyjnego zawsze można będzie cofnąć.