Śledztwo, obok dochodzenia stanowi jedną z form postępowania przygotowawczego, stanowiącego pierwszy etap postępowania karnego w sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego.
Warunkiem dopuszczalności wszczęcia śledztwa przez organ prowadzący postępowanie przygotowawcze jest istnienie podstawy faktycznej wszczęcia postępowania, wskazanej w art. 303 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego, tj. istnienie uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa.
Poza podejrzeniem popełnienia przestępstwa, dla wszczęcia śledztwa niezbędna jest tzw. prawna dopuszczalność ścigania, a więc brak przesłanek ograniczających dopuszczalność wszczęcia postępowania karnego. Wskazane w treści art. 17 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego negatywne przesłanki procesowe to określone stany (sytuacje), których zaistnienie decyduje o niedopuszczalności wszczęcia postępowania karnego.
Postanowienie o wszczęciu śledztwa – czyli procesowy akt organu ścigania, stwierdzający istnienie podstawy materialnej - wydane zostaje z urzędu przez organ prowadzący postępowania przygotowawcze lub na skutek złożonego zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. Postanowienie o wszczęciu śledztwa wydaje prokurator.
Zgodnie z art. 304 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego społeczny obowiązek zawiadomienia o przestępstwie spoczywa na każdej osobie fizycznej, która dowiedziała się o fakcie popełnienia przestępstwa. Obowiązek społeczny przekształca się w prawny obowiązek zawiadomienia o przestępstwie, jeżeli przepis prawa nakazuje zawiadomienie
o przestępstwie, a zaniechanie tej czynności zagrożone jest sankcją. Ustawa nie reguluje formy złożenia zawiadomienia, można złożyć je zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej.
Zgodnie z art. 309 pkt 1 – 5 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego śledztwo prowadzi się w następujących rodzajach spraw: