Blog

• prawo własności rzeczy ruchomych oraz nieruchomości (w tym także udział we własności),
• użytkowanie wieczyste,
• własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu,
• hipoteka i zastaw łącznie z wierzytelnością, którą zabezpieczają,
• służebności gruntowe,
• roszczenia: o wykup (np. mieszkania), o naprawienie szkody majątkowej, windykacyjne,
• prawa i obowiązki związane ze stosunkiem sąsiedztwa.

Masa spadkowa obejmuje również wierzytelności wynikające ze stosunków umownych, bezpodstawnego wzbogacenia oraz z czynów niedozwolonych. W jej skład wejdą też autorskie prawa majątkowe, które wynikają z ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, oraz prawa patentowe.

Jeśli spadkodawca przed śmiercią pozostawał w stosunku pracy, wówczas jego spadkobiercom będą przysługiwać w ramach masy spadkowej następujące prawa zmarłego pracownika:

• niewypłacone a wymagalne wynagrodzenie za pracę,
• ekwiwalent za niewykorzystany urlop,
• prawo do odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy,
• prawo pracownika do nieodpłatnego nabycia akcji.

Dziedziczeniem objęte jest również posiadanie samoistne i zależne.

W skład masy spadkowej wchodzą nie tylko wskazane wyżej aktywa, ale też długi spadkodawcy, w tym wszelkie niespłacone kredyty i pożyczki.

W teorii prawa nie zostały jednoznacznie uregulowane wszystkie kwestie dotyczące składu masy spadkowej. Nie określono wprost np.: Czy polisa ubezpieczeniowa wchodzi w skład masy spadkowej. Jak wygląda samo ustalenie masy spadkowej? Czy możliwe jest wyłączenie z niej darowizny? Co z pieniędzmi na rachunkach bankowych po śmierci spadkodawcy?

Jeśli chodzi o polisę na życie, to realizacja ubezpieczenia na życie zmarłego co do zasady nie jest włączana do masy spadkowej. Środki pieniężne przewidziane w ubezpieczeniu nie podlegają w ogóle dziedziczeniu ustawowemu i nie stanowią składnika masy spadkowej. Całość lub część świadczenia towarzystwo ubezpieczeniowe wypłaca z polisy na wniosek osoby uposażonej, po okazaniu odpisu aktu zgonu ubezpieczonego.

Jeśli nie wiadomo, co pozostawił po sobie spadkobierca, konieczne jest ustalenie masy spadkowej. Komornik lub inny organ, w okręgu którego znajduje się majątek zmarłego, na podstawie postanowienia właściwego sądu rejonowego sporządzi spis inwentarza. Postanowienie o ustaleniu masy spadkowej sąd wydaje na wniosek osoby, która uprawdopodobni, że jest spadkobiercą, uprawnionym do zachowku, zapisobiorcą albo wykonawcą testamentu.

W przypadku, gdy za życia spadkodawca przekazał darowiznę na rzecz spadkobiercy, to wchodzi ona w skład masy spadkowej. Jej wyłączenie jest możliwe wówczas, gdy od chwili jej przekazania do momentu otwarcia spadku minęło co najmniej 10 lat.

Środki finansowe pozostałe po śmierci spadkodawcy na rachunku bankowym będą częścią składową masy spadkowej. Bank po otrzymaniu informacji o śmierci klienta blokuje jego środki na koncie. Pieniądze rachunków osobistych, kont oszczędnościowych oraz lokat są wówczas przechowywane na rachunku technicznym. Dostęp do informacji o środkach na koncie zmarłego mają tylko spadkobiercy, gdy okażą w banku stosowne postanowienie sądu lub protokół dziedziczenia sporządzony przez notariusza. Wypłata pieniędzy z rachunków technicznych następuje na wniosek każdego ze spadkobierców i na podstawie prawomocnych postanowień sądu lub protokołu dziedziczenia.

W testamencie spadkodawca może ustalić, kto będzie zarządzał pozostawionym przez niego majątkiem do czasu jego podziału. Zarządca masy spadkowej może zostać wyznaczony, ale nie musi. Wniosek mogą złożyć do sądu spadkobierca, wykonawca testamentu lub zapisobiorca.