Blog
Postępowanie sądowe w sprawach cywilnych jest dwuinstancyjne, co oznacza, że każda ze stron ma prawo odwołać się od orzeczenia sądu pierwszej instancji, jeśli nie jest zadowolona z wydanego wyroku. Środkiem odwoławczym od wyroku jest apelacja. Skorzystanie z tego środka zaskarżenia pozwala na weryfikację wydanego orzeczenia przez sąd drugiej instancji. Skuteczne wniesienie apelacji nastąpi wówczas, gdy strona skarżąca złoży środek odwoławczy w ustawowym terminie.
Zgodnie z art. 369 § 1 k.p.c. apelację wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok, w terminie dwutygodniowym od doręczenia stronie skarżącej wyroku z uzasadnieniem. Jedynym wyjątkiem od tej zasady jest przypadek, gdy sąd przedłuży termin do sporządzenia pisemnego uzasadnienia wyroku. W takiej sytuacji termin do złożenia apelacji wynosi trzy tygodnie od daty doręczenia stronie pisemnego uzasadnienia wyroku. Sąd powinien zawiadomić stronę o tym dłuższym terminie, doręczając jej wyrok z uzasadnieniem. Jeżeli w zawiadomieniu termin został określony błędnie, a strona się do niego zastosowała, apelację uzna się za wniesioną w terminie.
W aktualnym porządku prawnym nie można skutecznie złożyć apelacji, jeżeli strona skarżąca nie złożyła wcześniej wniosku o sporządzenie pisemnego uzasadnienia wyroku. Oznacza to, że strona niezadowolona z rozstrzygnięcia zawartego w wyroku, chcąc złożyć apelację, musi najpierw zażądać od sądu sporządzenia pisemnego uzasadnienia wyroku. Wniosek w tej sprawie składa się w terminie tygodnia od ogłoszenia wyroku. W przypadku, gdy wyrok doręcza się z urzędu, termin tygodnia na złożenie wniosku o uzasadnienie wyroku liczy się od dnia doręczenia stronie tego orzeczenia. Warto odnotować, że przed nowelizacją przepisów postępowania cywilnego, która zaczęła obowiązywać od 7 listopada 2019 r., istniała możliwość złożenia apelacji bez uprzedniego uzyskania pisemnego uzasadnienia wyroku.
Termin do złożenia apelacji zostanie zachowany także wtedy, gdy przed jego upływem strona wniosła środek zaskarżenia do sądu drugiej instancji. W takich przypadkach sąd ten zawiadamia sąd pierwszej instancji o wniesieniu apelacji i zażąda przedstawienia akt sprawy.
Wniesienie apelacji od wyroku bez zachowania terminów określonych powyżej spowoduje odrzucenie tego środka odwoławczego przez sąd. Jeśli przekroczenie terminu do złożenia apelacji nastąpiło z powodu zdarzeń losowych, niezależnych od strony, można skorzystać z instytucji przywrócenia terminu. Jednak wymaga to przygotowania i wniesienia do sądu wniosku o przywrócenie terminu w ciągu tygodnia od momentu ustania przyczyny uchybienia. W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek (tj. podać przyczyny braku złożenia apelacji w ustawowym terminie, np. pobyt w szpitalu, wyjazd za granicę). Wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu należy złożyć również apelację.
Jeżeli koniec terminu do wniesienia apelacji przypada na dzień ustawowo wolny od pracy lub sobotę, wówczas termin ten upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą.