Blog

Z punktu widzenia zdolności do czynności prawnych człowiek - osoba fizyczna może
a) zupełnie nie mieć zdolności do czynności prawnych, np. osoba fizyczna, która nie ukończyła 13 lat bądź osoba fizyczna ubezwłasnowolniona całkowicie;
b) mieć ograniczoną zdolność do czynności prawnych, np. osoba fizyczna, która ukończyła 13 rok życia lecz nie ukończyła jeszcze 18 roku życia bądź osoba fizyczna ubezwłasnowolniona częściowo;
c) mieć pełną zdolność do czynności prawnych, np. osoba fizyczna, która ukończyła 18 rok życia, lub wcześniej zawarła związek małżeński.

Ubezwłasnowolnić całkowicie można jedynie osobę, która ukończyła 13 lat (art. 13 § 1 k.c.).

Ubezwłasnowolnić częściowo można tylko osobę pełnoletnią, a więc taką, której przysługuje pełna zdolność do czynności prawnych (art. 16 § 1 k.c.).

Przesłankami ubezwłasnowolnienia całkowitego są: choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy albo innego rodzaju zaburzenia psychiczne, w szczególności pijaństwo lub narkomania, występujące w takim stopniu, że uniemożliwiają danej osobie kierowanie swoim postępowaniem.

O ubezwłasnowolnieniu częściowym osoby fizycznej orzeka Sąd w tym samym trybie i z tych samych przyczyn co o ubezwłasnowolnieniu całkowitym (art. 544-5601 k.p.c.) pod warunkiem, że stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw.

Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.
Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę.

Czynność prawna dokonana przez osobę, ubezwłasnowolnioną całkowicie, jest nieważna. Jednakże gdy osoba ubezwłasnowolniona całkowicie zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie.

Osoba ubezwłasnowolniona częściowo nie może sporządzić testamentu.

Do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ubezwłasnowolniona częściowo zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego.

Jeżeli osoba ubezwłasnowolniona częściowo dokonała sama jednostronnej czynności prawnej, do której ustawa wymaga zgody przedstawiciela ustawowego, czynność jest nieważna.
Osoba ubezwłasnowolniona częściowo może bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego. Osoba ubezwłasnowolniona częściowo może bez zgody przedstawiciela ustawowego rozporządzać swoim zarobkiem, chyba że sąd opiekuńczy z ważnych powodów inaczej
postanowi. Jeżeli przedstawiciel ustawowy osoby ubezwłasnowolnionej częściowo oddał jej określone przedmioty majątkowe do swobodnego użytku, osoba ta uzyskuje pełną zdolność w zakresie czynności prawnych, które tych przedmiotów dotyczą. Wyjątek stanowią czynności prawne, do których dokonania nie wystarcza według ustawy zgoda przedstawiciela ustawowego.