Zagadnienie porzuconych zwierząt regulują: ustawa z dnia 21 sierpnia 1997r. o ochronie zwierząt, ustawa z dnia 20 lutego 2015r. o rzeczach znalezionych, Kodeks cywilny oraz Kodeks wykroczeń. Stosownie do art. 9a ustawy o ochronie zwierząt osoba, która napotka porzuconego psa lub kota, w szczególności pozostawionego na uwięzi, ma obowiązek powiadomić o tym najbliższe schronisko dla zwierząt, straż gminną lub Policję.
W przypadku, gdy zauważymy bezdomne zwierzę najważniejsze jest zachowanie własnego bezpieczeństwa w takiej sytuacji. Bezpańskie zwierzę może być groźne, ze względu na to, że czuje się zagrożone. Psy niekiedy sygnalizują swój strach poprzez szczerzenie zębów, warczenie, szczekanie i przybieranie groźnej postawy. To naturalny, obronny zabieg, który ma na celu odstraszenie potencjalnego zagrożenia.
Bezpańskie koty często syczą lub prychają, przybierają groźną postawę, ale również mogą zaatakować pazurami lub ugryźć. Niekiedy po prostu uciekają w bezpieczne miejsce, z którego nie należy ich na siłę wyciągać. Nadto zwierzę może uciekając przed potencjalnym niebezpieczeństwem może nie zauważyć jadącego samochodu. Nadto zwierzęta domowe doskonale znają swoją okolicę, zatem pozostawienie go w spokoju umożliwi mu pozostanie w znanym otoczeniu, przez co łatwiej odnajdzie drogę powrotną do domu. Jeśli zwierzę ucieknie za daleko, może to okazać się niemożliwe, zwłaszcza, jeśli dopiero od niedawna mieszka w nowym miejscu.
Jeśli zatem znajdziemy bezpańskiego psa lub kota, najlepszym krokiem będzie powiadomienie odpowiednich służb – taki przypadek można zgłosić Towarzystwu Opieki nad Zwierzętami, straży miejskiej, najbliższemu schronisku dla zwierząt lun organizacjom społecznym, które zajmują się wyłapywaniem kotów, opieką nad nimi oraz poszukiwaniem nowych właścicieli. Jeżeli takowych instytucji nie ma w danej gminie, wówczas informację o porzuconym zwierzęciu należy przekazać Policji lub do właściwego urzędu gminy. To samo dotyczy przypadku, jeśli zwierzę ma na sobie obrożę, adresatkę lub breloczek lokalizacyjny – również w takim przypadku należy zachować ostrożność. Zwierzę może być nieufne, wystraszone, dlatego nie należy na siłę go łapać – należy zawiadomić wskazane wyżej służby, które przetransportują zwierzę do schroniska.
W przypadku znalezienia zranionego zwierzęcia fakt ten również należy zgłosić ww. służbom, które w takim przypadku zapewnią na miejscu pomoc lekarza weterynarii. Koszty transportu, pomocy lekarsko-weterynaryjnej oraz pobytu zwierzęcia w schronisku ponosi właściwa gmina.
W szczególnych sytuacja pomocy udzieli także Straż Pożarna – numer alarmowy 112 lub 998 – np. w przypadku konieczności ściągnięcia kotów z drzew i dachów, lub uwolnienia dzikiego zwierzęcia z pułapki, kanału czy jamy.
Wszelkie przypadki znęcania się lub zaniedbywania zwierząt możemy zgłosić Straży Dla Zwierząt w Polsce – numer alarmowy 22-353-50-60.
Konsekwencje porzucenia zwierzęcia
Polskie prawo traktuje porzucenie zwierzęcia jako jedno z przestępstw znęcania się nad zwierzętami. Zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 11 ustawy o ochronie zwierząt przez znęcanie się nad zwierzętami należy rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień, a w szczególności (…) porzucanie zwierzęcia, a w szczególności psa lub kota, przez właściciela bądź inną osobę, pod której opieką zwierzę pozostaje. Czyn taki zagrożony jest karą pozbawienia wolności do lat 3, a w przypadku, gdy sprawca działa ze szczególnym okrucieństwem – karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
Polskie prawo nie przewiduje formalnych konsekwencji za brak reakcji w przypadku znalezienia porzuconego zwierzęcia, niemniej w takiej sytuacji należy kierować się obowiązkiem moralnym oraz empatią dla zwierzęcia – od naszej reakcji zależy w ogromnej mierze jego życie.
Adopcja porzuconych zwierząt
Znaleziony pies czy kot może mieć właściciela, dlatego jeśli zatrzymamy zwierzę u siebie, to mamy obowiązek poinformowania wszędzie gdzie to możliwe, że poszukujemy właściciela. Jeśli nikt nie zgłosi się po zagubione zwierzę w ustawowym terminie (1 rok), to wówczas możemy przekazać zwierzę do adopcji lub samemu adoptować.