Wysokość renty alimentacyjnej uzależniona jest dwóch przesłanek: usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (zgodnie z art. 135 § 1 K.r.o.). W tym wpisie poświęcimy uwagę drugiej przesłance.
Co oznaczają „możliwości zarobkowe”?
W procesie, w którym sąd rozstrzyga o alimentach, w pierwszej kolejności następuje weryfikacja sytuacji uprawnionego pod kątem tego jakie są jego usprawiedliwione potrzeby. Punktem odniesienia przy określeniu zakresu zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do alimentów są możliwości zarobkowe osoby, na której ciąży obowiązek alimentacyjny.
Użycie przez ustawodawcę określenia „możliwości” w art. 135 § 1 K.r.o. wskazuje, że sądu nie interesują tylko rzeczywiste zarobki zobowiązanego, ale weryfikacji podlega także to, czy może on pozyskiwać wyższe dochody „przy pełnym i właściwym wykorzystaniu (...) sił i umiejętności” (wyrok Sądu Najwyższego z 16 maja 1975 r. III CRN 48/75). W tym kontekście istotne jest to czy zobowiązany do alimentów ma zatrudnienie, czy pracuje w pełnym wymiarze czasu pracy. Sąd zawsze dokona weryfikacji jakie są dochody zobowiązanego i jaka jest ich wysokość, zazwyczaj poprzez zobowiązanie do przedłożenia do akt sprawy zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach oraz deklaracji PIT. Sąd orzekający sprawdzi również jakie zobowiązany ma wykształcenie, czy ma wyuczony zawód, a także czy wykorzystuje w pełni swoje doświadczenie i umiejętności. To czy taka osoba wykonuje pracę poniżej swoich kompetencji i w ten sposób osiąga niższe wynagrodzenie, niż wynika to z jej potencjału, ma w kontekście „możliwości zarobkowych” duże znaczenie. Brak dochodów zobowiązanego, jeśli jest on zdolny do pracy, nie jest przesłanką do zasądzenia niższych alimentów ani tym bardziej do zaniechania ustalenia obowiązku alimentacyjnego.
W pojęciu „możliwości zarobkowe” mieści się nie tylko potencjalny dochód z wykonywanej pracy, ale także posiadany przez niego majątek oraz przychody pozyskiwane z tego majątku (np. czynsz za najem mieszkania).