Zrzeczenie się dziedziczenia następuje w formie umowy zawieranej pomiędzy przyszłym spadkobiercą ustawowym, w której zrzeka się on dziedziczenia ustawowego po swym spadkodawcy. Spadkobiercą ustawowym jest nie tylko ta osoba, która w chwili zawierania umowy byłaby powołana do spadku, ale też każda inna, która nawet potencjalnie mogłaby po spadkodawcy dziedziczyć. Wystarczy więc, że osoba taka znajduje się w kręgu spadkobierców określonych przez ustawę, niezależnie od tego, w jakiej kolejności będzie powołana do dziedziczenia. Z kręgu tego wyłączona jest jedynie gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy oraz Skarb Państwa. Zrzec się dziedziczenia można tylko za życia przyszłego spadkodawcy.
Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia dotyczy jedynie potencjalnego powołania do dziedziczenia z mocy ustawy i nie rozciąga się na dziedziczenie z mocy testamentu.
Skutek umownego zrzeczenia się dziedziczenia polega na tym, że zrzekający się zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku. Zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje również zstępnych zrzekającego się dziedziczenia i to zarówno żyjących w chwili zawierania przez niego umowy o zrzeczenie się dziedziczenia, jak i zstępnych, którzy urodzili się później, chyba że umówiono się inaczej.
Przy tym zawierający umowę o zrzeczenie się dziedziczenia nie musi uzyskiwać na zawarcie takiej umowy zgody swoich zstępnych ani też zgody sądu, jeśli zstępni ci są małoletni.
Spadkobierca ustawowy, który zrzekł się dziedziczenia, oraz jego zstępni nie tylko nie będą dziedziczyć, ale tracą także roszczenie o zachowek.
Umowa zrzeczenia się dziedziczenia musi być sporządzona w formie aktu notarialnego. Zawarcie umowy w innej formie doprowadzi do nieważności takiej czynności prawnej.
Uchylenie wszelkich skutków umowy o zrzeczenie się dziedziczenia możliwe jest jedynie poprzez zawarcie kolejnej umowy, w której strony zgodnie uchylą skutki umowy pierwotnej. Zawarcie takiej umowy przywraca temu, kto wcześniej zrzekł się dziedziczenia (a także jego zstępnym, jeśli obejmowały ich skutki zawartej przez niego umowy o zrzeczenie się dziedziczenia), wszystkie uprawnienia spadkobiercy ustawowego. Umowa uchylająca wymaga, podobnie jak umowa pierwotna, pod rygorem nieważności, formy aktu notarialnego.
Od zrzeczenia się dziedziczenia odróżnić należy odrzucenie spadku (oświadczenie składane przez spadkobiercę u notariusza albo przed sądem). Co prawda w wyniku obu instytucji spadkobierca, który spadek odrzucił, jak i spadkobierca, który zrzekł się dziedziczenia, traktowani są przez prawo tak, jakby nie dożyli otwarcia spadku, jednak występują także istotne różnice:
1) odrzucenie spadku jest jednostronną czynnością prawną spadkobiercy, a zrzeczenie się dziedziczenia umową ze spadkodawcą,
2) odrzucić spadek można dopiero po śmierci spadkodawcy, natomiast umowa zrzeczenia się dziedziczenia zawierana jest ze spadkodawcą za jego życia,
3) skutki odrzucenia spadku odnoszą się tylko do spadkobiercy, skutki zrzeczenia się spadku obejmują zarówno spadkobiercę, jak i jego zstępnych.