Niejednokrotnie zdarza się, że osoby posiadające status posiadacza w dobrej wierze dokonują licznych nakładów koniecznych na rzecz w szczególności na nieruchomości. Osobom tym przysługuje roszczenie o zwrot tych nakładów na podstawie art. 226 § 1 Kodeksu Cywilnego.
Zgodnie z tym przepisem samoistny posiadacz w dobrej wierze może żądać zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile nie mają pokrycia w korzyściach, które uzyskał z rzeczy. Zwrotu innych nakładów może żądać o tyle, o ile zwiększają wartość rzeczy w chwili jej wydania właścicielowi. Jednakże gdy nakłady zostały dokonane po chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa
o wydanie rzeczy, może on żądać zwrotu jedynie nakładów koniecznych.
Zatem z art. 226 §1 k.c. wynika, że w razie wszczęcia procesu o zwrot nakładów koniecznych istotny jest nie tylko fakt ich poczynienia, ustalenie ich rodzaju oraz ich wartość, ale także to, w jakim zakresie nie znalazły one pokrycia w korzyściach uzyskanych z rzeczy. ( jeśli chodzi o nakłady konieczne) (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 09.07.2014r.,
sygn. I ACa 15/14). Samo twierdzenie strony, że nakłady nie znalazły pokrycia w korzyściach, które uzyskała z rzeczy nie jest dowodem .
Zgodnie ze stanowiskiem doktryny i orzecznictwa sądowego na poczet nakładów poniesionych przez posiadacza zalicza się korzyści, które uzyskał on z rzeczy będąc jej posiadaczem. Ostateczna wysokość, kwoty której zapłaty może żądać posiadacz, wynika z różnicy między wartością nakładów poniesionych a wartością korzyści, które uzyskał posiadacz. W orzecznictwie wskazuje się, że przez korzyść, o której mowa w art.226 § 1 k.c. , rozumie się nie tylko uzyskane pożytki (cywilne, np. czynsz najmu lub naturalne), lecz także możliwość swobodnego korzystania z rzeczy (np. z lokali i związany z tym brak płacenia czynszu) (vide: Kodeks cywilny. Komentarz .Tom II, red. Fras Mariusz, Habdas Magdalena), dodatkowo vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 14.12.2012r., sygn.. I ACa 657/12).
Przy ustalaniu równowartości nakładów koniecznych ulegających na podstawie art. 226 § 1 k.c. zwrotowi na rzecz samoistnego posiadacza w dobrej wierze, uwzględnia się nie tylko te korzyści, które samoistny posiadacz uzyskał z rzeczy po chwili decydującej
o utracie po jego stronie dobrej wiary, ale także te korzyści uzyskane przez okres trwania dobrej wiary, a więc przez cały czas posiadania (vide: wyrok SN z 12.07.1974r., sygn.. II CR 337/74, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 27.04.2010r., sygn. VI ACa 1127/09).
Podsumowując, wszczęcie procesu o zwrot nakładów koniecznych na rzecz winno być poprzedzone dokładną analizą stanu faktycznego, prawnego oraz szczegółową oceną posiadanych dowodów w sprawie. Umożliwi to sprawne i skuteczne przeprowadzenie postępowania i pozwoli nam uniknąć kosztownych błędów.