Blog
Instytucja Rzecznika Praw Obywatelskich (dalej „Rzecznik”) powołana została Ustawą z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz. U. z 2020r., poz. 627). Pierwszym Rzecznikiem Praw Obywatelskich w Polsce, była powołana w późniejszym okresie na stanowisko sędziego Sądu Najwyższego prof. Ewa Łętowska. Rzecznika powołuje się za zgodą Senatu. Wniosek o jego powołanie składa albo Marszałek Sejmu lub grupa 35 posłów.
Kadencja Rzecznika trwa 5 lat i liczy się od dnia złożenia ślubowania przed Sejmem. Ta sama osoba stanowisko Rzecznika piastować może tylko przez dwie kadencje. Rzecznikiem może zostać obywatel polski, który wyróżnia się wiedzą prawniczą, doświadczeniem zawodowym oraz wysokim autorytetem ze względu na walory moralne i wrażliwość społeczną. Dlatego instytucja Rzecznika Praw Obywatelskich w naszym kraju cieszy się dużym zaufaniem społecznym. RPO chroni immunitet stąd nie może zostać pociągnięty do odpowiedzialności w czasie sprawowania tej funkcji bez zgody Sejmu.
Rzecznik może zostać odwołany przed upływem kadencji w przypadku:
- kłamstwa lustracyjnego stwierdzonego prawomocnym orzeczenie sądu,
- wystąpienia trwałej niezdolności do pełnienia obowiązków z uwagi na chorobę, upadek sił nadto ułomności stwierdzone orzeczeniem lekarskim,
- nastąpiło zrzeczenie się wykonywania obowiązków.
Rzecznik stoi na straży wolności, praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innych aktach normatywnych, w tym również na straży realizacji zasady równego traktowania. Rzecznik podejmuje działania przewidziane w ustawie, jeżeli poweźmie wiadomość wskazującą na naruszenie wolności i praw człowieka i obywatela, w tym zasady równego traktowania. Rzecznik jest uprawniony do przeprowadzania kontroli w jaki sposób traktowane są osoby pozbawione wolności. Podjęcie czynności Rzecznika może nastąpić na podstawie wniosku obywateli albo ich organizacji. Wnioskującymi mogą być organy samorządowe lub Rzecznik Praw Dziecka. Działania Rzecznika podejmowane będą również na podstawie wniosku Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców. Rzecznik podejmuje czynności także z własnej inicjatywy.
Wniosek kierowany do Rzecznika jest wolny od opłat nie wymaga zachowania szczególnej formy. Powinien jednak zawierać oznaczenie wnioskodawcy nadto osoby, której wolności i prawa sprawa dotyczy i określenie przedmiotu sprawy.
Wniosek składać najlepiej pisemnie i przesyłać pocztą na adres siedziby RPO:
Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich
al. Solidarności 77
00-090 Warszawa.
e-mail: biurorzecznika@brpo.gov.pl