Blog

1. Uznanie dziecka w urzędzie stanu cywilnego

Uznanie dziecka, to dobrowolne potwierdzenie przed urzędnikiem stanu cywilnego (dalej: USC), że dany mężczyzna jest ojcem dziecka. Do takiego uznania potrzebna jest zgoda matki dziecka. W praktyce oznacza to, że oboje rodzice udają się do USC i składają oświadczenie, że dziecko, które się urodziło pochodzi od nich, że oni oboje są rodzicami tego dziecka.

Przepisy kodeksu rodzinnego przewidują również taką sytuację, że sam ojciec dziecka składa oświadczenie w USC, a matka dziecka, nie później niż w ciągu 3 miesięcy potwierdzi ten fakt. W każdym jednak przypadku potrzebne jest potwierdzenie matki dziecka, że dany mężczyzna jest ojcem.

Kobieta, potwierdzając, że mężczyzna jest ojcem jej dziecka, nie tylko zyskuje prawa, w postaci np. alimentów, ale jednocześnie daje mężczyźnie prawo decydowania o losach dziecka. Mężczyzna  uzyskuje pełnię władzy rodzicielskiej, która może zostać ograniczona lub odebrana tylko w sytuacji, gdy są do tego podstawy i dopiero po przeprowadzeniu odpowiedniego postępowania sądowego.

Dziecko w USC można uznać w dowolnym czasie, ale tylko do momentu osiągnięcia przez nie pełnoletności. Można też uznać dziecko jeszcze przed jego narodzeniem. Nie można uznać dziecka, co do którego zachodzi domniemanie ojcostwa tzn. biologiczni rodzice dziecka nie mogą pójść do USC i złożyć oświadczenia o uznaniu dziecka, jeśli kobieta jest mężatką, a nie została przeprowadzona sprawa o zaprzeczenie ojcostwa.

Ze złożonego oświadczenia o uznaniu dziecka można się „wycofać”, jednakże sprawę należy wówczas przeprowadzić w sądzie. Pozew o ustalenie bezskuteczności uznania dziecka może złożyć mężczyzna, który uznał dziecko, matka dziecka oraz samo dziecko a wyjątkowych sytuacjach również prokurator. Mężczyzna, który uznał dziecko może wytoczyć powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się, że dziecko od niego nie pochodzi. Podobnie matka dziecka – może wystąpić z pozwem o bezskuteczności uznania w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedziała się, że ojcem dziecka jest inny mężczyzna. Zarówno jednakże matka dziecka, jak i mężczyzna, który uznał dziecko nie mogą wystąpić z takim żądaniem, kiedy dziecko osiągnie pełnoletniość (nawet jeśli dopiero wtedy dowiedzą się, że dziecko pochodzi od innego mężczyzny).

Dziecko, po osiągnięciu pełnoletności może żądać ustalenia bezskuteczności uznania ojcostwa, jeżeli uznający mężczyzna nie jest jego ojcem. Z takim żądaniem dziecko nie może wystąpić później niż w ciągu 3 lat od osiągnięcia pełnoletności. W przypadku śmierci dziecka nie jest możliwe wystąpienie przez żadną ze stron o ustalenie bezskuteczności uznania dziecka.

Prokurator może wystąpić o ustalenie bezskuteczności uznania dziecka w sytuacjach wyjątkowych, gdy wymaga tego dobro dziecka lub ochrona interesu społecznego.

2. Sądowe ustalenie ojcostwa

Jeśli mężczyzna nie chce dobrowolnie uznać dziecka, lub jeśli matka dziecka nie chce potwierdzić, że dany mężczyzna jest ojcem dziecka, należy wystąpić do sądu z pozwem o ustalenie ojcostwa. Z pozwem takim może wystąpić matka dziecka, mężczyzna uważający się za ojca, a także samo dziecko. W sytuacjach wyjątkowych również prokurator. O ustalenie ojcostwa można wystąpić w każdym czasie, jednakże ani matka dziecka, ani jego ojciec nie mogą tego zrobić, gdy dziecko osiągnie pełnoletność. Nie można również wystąpić o ustalenie ojcostwa, jeśli dziecko umrze. Matka dziecka lub samo dziecko mogą jednak wystąpić o ustalenie ojcostwa nawet po śmierci ojca. Dziecko natomiast może wystąpić z pozwem o ustalenie ojcostwa po osiągnięciu pełnoletności.

Nie można żądać sądowego ustalenia ojcostwa, jeśli zachodzi domniemanie ojcostwa. Czyli w sytuacji, gdy dziecko urodziła mężatka, ale ojcem dziecka jest inny mężczyzna i kobieta chciałaby żądać sądowego ustalenia, że to on a nie jej mąż jest ojcem dziecka, nie może tego zrobić. Musi najpierw wystąpić o zaprzeczenie ojcostwa swojego męża, a dopiero później o ustalenie ojcostwa innego mężczyzny.