Blog

Współwłasność w częściach ułamkowych sprowadza się do tego, że każdy ze współwłaścicieli posiada wyrażony ułamkiem udział w prawie własności, którym może swobodnie rozporządzać bez zgody pozostałych współwłaścicieli, np. sprzedać swój udział. Odpowiednio do wysokości udziałów każdy ze współwłaścicieli uprawniony jest do pobierania pożytków z rzeczy wspólnej oraz zobowiązany do ponoszenia ciężarów z nią związanych.

Wysokość udziału ma też istotne znaczenie przy sprawowaniu zarządu rzeczą wspólną. Do czynności zwykłego zarządu rzeczą wspólną (załatwianie bieżących spraw związanych z normalną eksploatacją rzeczy i utrzymaniem jej w stanie niepogorszonym) potrzebna jest zgoda większości współwłaścicieli. W braku takiej zgody każdy ze współwłaścicieli może żądać upoważnienia sądowego do dokonania czynności.

Z kolei czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu to m.in. zbycie rzeczy wspólnej, jej obciążenie, zmiana przeznaczenia. Takie czynności wymagają zgody wszystkich współwłaścicieli. Czynność dokonana bez zgody wszystkich jest bezwzględnie nieważna. W przypadku braku zgody współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd. Współwłaściciele, których udziały stanowią mniejszość, nie mają żadnego środka celem wymuszenia dokonania czynności, która przekracza zakres zwykłego zarządu.

Współwłasność ułamkowa może powstać na skutek czynności prawnej dwustronnej (kilka osób nabywa wspólnie rzecz) lub jednostronnej (spadkodawca w testamencie powołuje do dziedziczenia kilku spadkobierców) bądź jako przewidziany ustawą skutek określonego zdarzenia (dziedziczenie ustawowe, ustanowienie odrębnej własności lokalu, ustanie wspólności majątkowej małżeńskiej).

Współwłasność łączna związana jest zawsze ze stosunkiem podstawowym o charakterze osobistym, z którego wynika. Współwłasność łączna co do zasady trwa tak długo, jak długo istnieje stosunek podstawowy, z którego wynika, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Ten typ współwłasności występuje w odniesieniu do przedmiotów wchodzących w skład majątku wspólników spółki cywilnej oraz przedmiotów wchodzących w skład majątku wspólnego małżonków.

Cechy charakterystyczne współwłasności łącznej to:

1) udział współwłaścicieli nie jest określony ułamkiem,
2) współwłaściciel nie może rozporządzać swym udziałem,
3) współwłaściciel nie może żądać zniesienia współwłasności dopóki trwa stosunek podstawowy (spółka, ustawowy ustrój majątkowy małżeński),
4) z chwilą ustania stosunku podstawowego współwłasność łączna przekształca się we współwłasność w częściach ułamkowych (np. w wyniku rozwodu).