Blog

Na niniejszym blogu znajdziesz krótkie informacje dotyczące najczęściej zadawanych pytań w ramach nieodpłatnej pomocy prawnej. Wpisy na blogu nie stanowią gotowych porad prawnych. Aby uzyskać więcej informacji dotyczących Twojego problemu przyjdź na konsultację prawną (dane adresowe w zakładce:  Kontakt).
Czwartek, Kwiecień 22, 2021, 10:57

W polskim porządku prawnym zdecydowana większość czynów zabronionych ścigana jest z urzędu w myśl zasady z art. 10 § 1 k.p.k. tj. organ powołany do ścigania przestępstw jest obowiązany do wszczęcia i przeprowadzenia postępowania przygotowawczego, a oskarżyciel publiczny także do wszczęcia i popierania oskarżenia – o czyn ścigany z urzędu. Ze wskazanego powyżej przepisu wynika tzw. zasada legalizmu. Oznacza ona bezwzględny nakaz wszczynania i prowadzenia postępowania karnego przez organy ścigania. Podkreślenia wymaga, że nakaz nie dotyczy tylko wszczęcia postępowania, ale także oskarżenia osoby podejrzanej o popełnienie czynu (oczywiście o ile są ku temu przesłanki).

Opisana powyżej zasada ścigania przestępstw z urzędu dotyczy zdecydowanej większości przestępstw przewidzianych w polskim systemie prawa karnego. Nie jest to jednak jedyny tryb ścigania przestępstw. W kodeksie postępowania karnego przewidziane są także tzw. przestępstwa ścigane na wniosek pokrzywdzonego (np. przestępstwo niealimentacji, groźba karalna, kradzież na rzecz osoby najbliższej), które wymagają wniosku osoby pokrzywdzonej aby w ogóle toczyło się śledztwo bądź dochodzenie w sprawie danego czynu zabronionego. Trzeci tryb to postępowania dotyczące przestępstw prywatnoskargowych (np. zniewaga, zniesławienie, naruszenie nietykalności cielesnej). Wówczas to osoba pokrzywdzona pełni rolę oskarżyciela i to ona inicjuje akt oskarżenia, a nie prokurator.


Zasada ścigania przestępstw z urzędu obowiązuje wtedy gdy nie mamy do czynienia z przestępstwem ściganym na wniosek lub z oskarżenia prywatnego. W takich przypadkach bez względu na stosunek pokrzywdzonego do sprawy organ ścigania ma obowiązek podjąć czynności zmierzające do wszczęcia odpowiednio śledztwa lub dochodzenia o ile zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa. Nie ma wówczas znaczenia czy osoba pokrzywdzona wyraża stanowisko by sprawca przestępstwa został ukarany. Z art. 10 § 1 k.p.k. wybrzmiewa nakaz wszczęcia postępowania przygotowawczego przez organ ścigania. Dotyczy to wszelkich organów powołanych do ścigania przestępstw, a więc prokuratora, policji i pozostałych organów upoważnionych do tego typu działań. Działania mogą być podjęte nie tylko gdy osoba pokrzywdzona lub inna osoba mająca wiedzę o popełnieniu przestępstwa złoży zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Postępowanie przygotowawcze powinno być wszczęte gdy organy ścigania otrzymają informacje o czynie zabronionym z własnych źródeł (np. w toku innego postępowania przygotowawczego) lub ze źródła anonimowego. Nie bez znaczenia jest w tej kwestii tzw. społeczny obowiązek zawiadomienia organów ścigania o popełnionym przestępstwie, o którym mowa w art. 304 k.p.k. Z zacytowanego powyżej przepisu jednoznacznie wynika, iż w zasadzie każda osoba fizyczna ma społeczny, moralny obowiązek poinformowania stosownych organów o swojej wiedzy odnośnie popełnionego czynu zabronionego. Podobnie instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa. Brak zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa nie jest usankcjonowane poza przypadkami, o których mowa w art. 240 k.k. tj. kto, mając wiarygodną wiadomość o karalnym przygotowaniu albo usiłowaniu lub dokonaniu czynu zabronionego określonego w art. 118, art. 118a, art. 120-124, art. 127, art. 128, art. 130, art. 134, art. 140, art. 148, art. 156, art. 163, art. 166, art. 189, art. 197 § 3 lub 4, art. 198, art. 200, art. 252 lub przestępstwa o charakterze terrorystycznym, nie zawiadamia niezwłocznie organu powołanego do ścigania przestępstw, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.


Brak komentarzy.
(*) Pola obowiązkowe
(c)2016, All Rights Reserved 2016 FUNDACJA TAURUS
Liczba odwiedzin: 19521
Ta strona może korzystać z Cookies.
Ta strona może wykorzystywać pliki Cookies, dzięki którym może działać lepiej. W każdej chwili możesz wyłączyć ten mechanizm w ustawieniach swojej przeglądarki. Korzystając z naszego serwisu, zgadzasz się na użycie plików Cookies.

OK, rozumiem lub Więcej Informacji
Pomoc & Wsparcie
Informacja o Cookies
Ta strona może wykorzystywać pliki Cookies, dzięki którym może działać lepiej. W każdej chwili możesz wyłączyć ten mechanizm w ustawieniach swojej przeglądarki. Korzystając z naszego serwisu, zgadzasz się na użycie plików Cookies.
OK, rozumiem