Zrzeczenie się dziedziczenia to instytucja prawa spadkowego, wskazana w art. 1048 kodeksu cywilnego (dalej k.c.). i nast., który brzmi:„Spadkobierca ustawowy może przez umowę z przyszłym spadkodawcą zrzec się dziedziczenia po nim. Umowa taka powinna być zawarta w formie aktu notarialnego”.
Przyszły spadkobierca może chcieć zrzec się dziedziczenia z różnych przyczyn. Konsekwencją umowy zrzeczenia się dziedziczenia jest uznanie, że w przypadku śmierci spadkodawcy zrzekający się uznany zostaje za osobę, która nie dożyła spadku. Jednakże w tym przypadku wskazać trzeba na bardzo ważny aspekt. Otóż zstępni zrzekającego się nie wstępują po nim do spadku. To wprost znaczy, że tracą także uprawnienie do zachowku. Wynika to z art. 1049 k.c., który wskazuje, że zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje również zstępnych zrzekającego, chyba że umówiono się inaczej.
Powyższe oceniać trzeba będzie według woli stron umowy o zrzeczeniu się dziedziczenia. Albowiem zrzekający się i przyszły spadkodawca mogą wyłączyć dyrektywę o utracie uprawnienia do dziedziczenia wskazując w umowie na utrzymanie dziedziczenia względem zstępnych zrzekającego się. Taki zapis w umowie będzie jednoznacznie podkreślał, że zrzeczenie się i jego skutki dotyczyć będą wyłącznie zrzekającego się.
Na uwagę zasługuje fakt, że umowa o zrzeczeniu się dziedziczenia może zostać cofnięta przez strony. Wskazuje na to art. 1050 k.c. traktujący o uchyleniu zrzeczenia się dziedziczenia: „Zrzeczenie się dziedziczenia może być uchylone przez umowę między tym, kto zrzekł się dziedziczenia, a tym, po kim się dziedziczenia zrzeczono. Umowa powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego”. Zrzeczenie się dziedziczenia ma tę zaletę, że zstępni nie muszą obawiać się o przejęcie długów po spadkodawcy. Umowa rozciąga się nie tylko na dzieci, które ma zrzekający się spadku, a także na te dzieci, które urodziły się już po jej zawarciu. Skutki zrzeczenia się dziedziczenia następują dopiero w chwili śmierci spadkodawcy, albowiem z tą chwilą zgodnie z prawem następuje otwarcie spadku.
Pamiętać także należy, że zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje swym zasięgiem tylko spadkobranie ustawowe. To znaczy, że gdyby spadkodawca wskazał zrzekającego się w testamencie jako dziedzica to powyższe rozwiązania prawne w przedmiocie dziedziczenia testamentowego nie znajdują już zastosowania.