Blog

Jaka jest różnica między tymi dwoma instytucjami? Otóż zwykły zapis (który reguluje art. 968 § 1 k.c.) polega na tym, iż spadkodawca w testamencie może zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby.

Przykład zapisu zwykłego:

Pan Tomasz sporządził testament, w którym powołał co całości swojego majątku żonę Dominikę. Jednakże ustanowił zapis na rzecz swojej córki, a mianowicie zapisał jej swój samochód. Po śmierci Pana Tomasza, jego żona, jako spadkobierca będzie obowiązana przenieść własność samochodu na rzecz córki spadkodawcy.

Z kolei zapis windykacyjny polega na tym, że w testamencie, który koniecznie musi mieć formę aktu notarialnego, spadkodawca ma prawo wskazać, iż określona osoba lub osoby nabędą na własność zapisane przedmioty z chwilą otwarcia spadku (tj. z chwilą śmierci spadkodawcy).

Przykład zapisu windykacyjnego:

Pan Tomasz udał się do notariusza i w testamencie w formie aktu notarialnego sporządził zapis windykacyjny, w którym wskazał, iż przekazuje swojej córce samochód, a swojej żonie oszczędności w wysokości 10 000 zł.

Zapis windykacyjny powoduje, że skutek przejścia własności określonych przedmiotów następuje automatycznie z chwilą śmierci spadkodawcy. Jednakże przedmioty, które mogą być uwzględnione w zapisie windykacyjnym są ograniczone do następujących rodzajów:

1. rzecz oznaczona co do tożsamości,
2. zbywalne prawo majątkowe,
3. przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne.
4. Ustanowienia na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności,
5. ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej.

Zapis windykacyjny może zostać ustanowiony zarówno na rzecz osoby fizycznej, jak i na rzecz osoby prawnej (np. fundacja). W testamencie może zostać uczynionych wiele zapisów windykacyjnych na rzecz różnych osób lub podmiotów. W ten sposób spadkodawca może rozdysponować całością swoich składników majątkowych. Z uwagi na wyraźne wskazanie w przepisie wymogu zachowania szczególnej formy zapisu windykacyjnego, zapis ten musi znaleźć się w testamencie sporządzonym w akcie notarialnym.

Zapis windykacyjny może zostać uznany za bezskuteczny, jeśli w chwili otwarcia spadku przedmiot zapisu nie należy do spadkodawcy albo spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia. Jeżeli przedmiotem zapisu jest ustanowienie dla zapisobiercy użytkowania lub służebności, zapis jest bezskuteczny, gdy w chwili otwarcia spadku przedmiot majątkowy, który miał być obciążony użytkowaniem lub służebnością nie należy do spadku albo spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia.