Blog
W myśl art. 92 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej: krio) dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską aż do uzyskania pełnoletności. Władza rodzicielska co do zasady przysługuje jednocześnie obojgu rodzicom. Prawodawca, jednakże w art. 93 krio, zastrzega, że jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców. Oczywiście w powyższym przedmiocie sąd może orzec, także na wniosek, gdyby w trakcie późniejszego sprawowania władzy rodzicielskiej ujawniły się takie okoliczności, które godzą w dobro dziecka lub sprawowanie władzy rodzicielskiej stało się niemożliwe.
W uzupełnieniu podkreślić należy, że jeżeli jedno z rodziców nie żyje albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców. Nadto to samo dotyczy wypadku, gdy jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej albo gdy jego władza rodzicielska uległa zawieszeniu. (art. 94. k.r.i.o)
Sąd zawieszając wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców uwzględnia okoliczności, które stanowią podstawę orzekania. I tak zgodnie z dyrektywa zawartą w art. 110 krio, sąd opiekuńczy w razie przemijającej przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej może orzec o jej zawieszeniu. Wskazać trzeba, że jeżeli odpadnie przyczyna zawieszenia sprawowania władzy rodzicielskiej sąd uchyli przedmiotowe zawieszenie.
Przeszkodę w wykonywaniu władzy rodzicielskiej stanowić mogą, np:
a) pobyt rodzica w więzieniu,
b) długotrwały pobyt rodzica za granicą,
c) długotrwały pobyt w szpitalu, itd.
W tym miejscu podkreślić należy, że przeszkoda w przedmiocie zawieszenia sprawowania władzy rodzicielskiej musi mieć charakter przemijający. To znaczy, że sąd rodzinny nie może uznać za podstawę orzeczenia przeszkody o charakterze trwałym lub jednorazowym. W tej kwesti wypowiedział się Sąd Najwyższy w tezie drugiej orzeczenia z dnia 8 października 1964r. w sprawie sygn. akt: II CR 418/64, uznając, że „ zawieszenie władzy rodzicielskiej nad dziećmi dopuszczalne jest wtedy, gdy rodzice, którzy chcą sprawować władzę rodzicielską, nie sprawują jej wobec istniejących w tym względzie przemijających przeszkód, którym przeciwstawić się nie mogą”.
Podobnie Sąd Najwyższy odnosząc się do stałego pobytu rodzica za granicą stwierdził, że jeżeli władza rodzicielska służy obojgu rodzicom, to o istotnych sprawach dziecka rozstrzygają oni wspólnie, a w braku porozumienia - rozstrzygnięcie należy do sądu opiekuńczego. Decyzje opiekuńcze w stosunku do dziecka powinny być podejmowane sprawnie i bez zakłóceń. Temu wymogowi nie może sprostać sytuacja, gdy jeden z rodziców przebywa stale za granicą i jest tam mocno zaangażowany w tworzenie nowych podstaw swojej egzystencji. Współdziałanie rodziców przy wykonywaniu władzy rodzicielskiej staje się wówczas iluzją - władzę tę wykonuje praktycznie rodzic opiekujący się dziećmi i nie powinno dochodzić do zakłóceń w jej wykonywaniu. W konsekwencji zawieszenie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców umożliwia w przedstawionej sytuacji harmonijne wykonywanie uprawnień rodzicielskich drugiemu z nich (por. art. 94 § 1 zd. drugie kro), a dzieje się to w interesie dziecka. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 1999r w sprawie sygn. akt: III CKN 483/98).