Blog
W pierwszej kolejności wskazać należy, że kontakty z dzieckiem a prawa rodzicielskie to dwa odrębne stosunki prawne, które realizowane są niezależnie od siebie. W jednym i drugim przypadku o zakresie kontaktów z dzieckiem decyduje sąd rodzinny i opiekuńczy niezależnie od tego czy dany rodzic ma ograniczone czy też odebrane prawa rodzicielskie. Sąd oczywiście podejmuje decyzję w przedmiocie uregulowania kontaktów rodzica z dzieckiem tylko w przypadku, gdy rodzice będąc skłóceni ze sobą nie potrafią tej sfery ukształtować i w tym przedmiocie zostanie złożony odpowiedni wniosek.
Oddzielenie władzy rodzicielskiej od kontaktów z dzieckiem uregulowane jest nie tylko w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, ale wynika również z art. 9 ust.3 konwencji o prawach dziecka, zgodnie z którym: „Państwa-Strony będą szanowały prawo dziecka odseparowanego od jednego lub obojga rodziców do utrzymywania regularnych stosunków osobistych i bezpośrednich kontaktów z obojgiem rodziców, z wyjątkiem przypadków, gdy jest to sprzeczne z najlepiej pojętym interesem dziecka”. Podobnie zgodnie z art. 8 konwencji o statusie prawnym dziecka pozamałżeńskiego: „Ojciec lub matka dziecka pozamałżeńskiego, któremu lub której nie przysługuje władza rodzicielska, względnie nie wykonuje tej władzy, może uzyskać prawo do kontaktów z dzieckiem w określonych przypadkach”.
Rodzic może realizować swoje prawa do kontaktów poprzez przebywanie z dzieckiem, odwiedzając je, poprzez zabieranie dziecka poza jego miejsce stałego pobytu. Wykonywanie prawa do kontaktów realizowane może być za pośrednictwem środków komunikowania się na odległość np. poprzez wymianę korespondencji listownej, telefonowanie do dziecka w ustalone dni i godziny czy rozmowy przez komunikatory internetowe. W przypadku pojawienia się utrudnień do realizowania kontaktów z dzieckiem orzeczenie sądu lub zawarta ugoda podlega wykonaniu zgodnie z przepisami 598 15 – 598 21 kpc. To oznacza szereg sankcji w przypadku stawiania nieuzasadnionych przeszkód w realizacji ustalonych kontaktów przez któregokolwiek z rodziców. Sankcje mogą być ustanowione na wniosek osoby uprawnionej do kontaktów.
Obowiązujące przepisy uprawniają do kontaktów z dzieckiem także: rodzeństwo, dziadków, powinowatych w linii prostej a także osoby, które sprawowały przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem. (art. 1136 krio.).
Nie jest konieczne występowanie na drogę postępowania sądowego w celu unormowania kontaktów z wnukami, albowiem rola sądu jest subsydiarna. Stąd tylko w sytuacji, gdy rodzina nie może znaleźć satysfakcjonującego rozwiązania w przedmiocie uregulowania zakresu i formy kontaktów z dzieckiem konieczne staje się oddanie sporu pod rozstrzygniecie sądu rodzinnego właściwego miejsca zamieszkania dziecka. W uzasadnieniu postanowienia Sądu Rejonowego w Legionowie z dnia 31 grudnia 2018 r. w sprawie sygn. akt: III Nsm 352/17 znajdziemy bardzo trafną argumentację na temat roli kontaktów dziecka z jego dziadkami, a mianowicie: „oczywiście kardynalną przesłanką warunkującą rozstrzygnięcie dotyczące kontaktów z małoletnim, tak w przypadku rodziców jak i dziadków, jest dobro dziecka w szerokim tego słowa znaczeniu, a więc zarówno materialnym jak i odnoszącym się do rozwoju emocjonalnego oraz psychicznego. Bez znaczenia są więc ambicje rodziców i dziadków oraz ich wzajemne nieporozumienia, o ile oczywiście nie mają lub nie miały wpływu na sytuacje małoletniego. Kontakty z wnukami, mogą także wpływać na lepsze wychowanie i rozwój duchowy dziecka oraz niewątpliwie sprzyjają kontynuowaniu więzów wielopokoleniowej rodziny. Okazywanie, więc przez dziadków przywiązania i dbałości o wnuki nie tylko nie kłóci się z interesem dziecka, ale jest ono oczywiście zgodne z jego dobrem”.