Na mocy ustawy z dnia 16 lutego 2007r. o ochronie konkurencji i konsumentów zadania samorządu powiatowego w zakresie ochrony praw konsumentów wykonuje powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów.
Do katalogu zadań realizowanych przez rzecznika konsumentów należą:
- zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji prawnej w zakresie ochrony interesów konsumentów;
- składanie wniosków w sprawie stanowienia i zmiany przepisów prawa miejscowego w zakresie ochrony interesów konsumentów;
- występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów;
- współdziałanie z właściwymi miejscowo delegaturami Urzędu, organami Inspekcji Handlowej oraz organizacjami konsumenckimi;
- wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub w przepisach odrębnych.
Z perspektywy konsumenta istotne są zadania związane z udzielaniem bezpłatnych porad prawnych w zakresie spraw konsumenckich. Porady te są udzielane odpowiednio w siedzibie starostwa powiatowego (urzędu miasta), zaś w powiatach powyżej 100 tys. Mieszkańców i w miastach na prawach powiatu rzecznik może mieć wyodrębnione biuro.
Konsument może również zwracać się do rzecznika konsumentów z prośbą o wytoczenie powództwa na jego rzecz oraz o wstąpienie do toczącego się postępowania w sprawach o ochronę interesów konsumentów. Ponadto ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów nakłada na przedsiębiorców obowiązek by na wniosek rzecznika udzielił mu wyjaśnienia i informacje będące przedmiotem wystąpienia oraz ustosunkować się do uwag i opinii rzecznika.
Ustawodawca wyposażył rzecznika praw konsumentów nie tylko w instrumenty związane z poradnictwem prawnych, ale również w instrumenty dające możliwość realnego, aktywnego udziału rzecznika w toczących się postępowaniach sądowych, czy też reprezentacji konsumenta instytucjami czy przedsiębiorcami w sprawach konsumenckich.