Blog
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Ustrój wspólności majątkowej jest podstawowym ustrojem majątkowym. Jeśli przed wstąpieniem w związek małżeński przyszli małżonkowie nie zawrą tzw. intercyzy, to z mocy prawa w momencie zawarcia małżeństwa powstanie ustrój wspólności majątkowej. Istnieją w nim trzy masy majątkowe: majątek wspólny obojga małżonków, majątek osobisty jednego małżonka i majątek osobisty drugiego małżonka.
Podział majątku wspólnego małżonków możliwy jest w ściśle określonych przypadkach. Dopóki między małżonkami obowiązuje ustrój wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału tego majątku. Nie jest również możliwe rozporządzanie lub zobowiązywanie do rozporządzenia udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie małżonkowi w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku. Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 06 czerwca 1975r. III CRN 134/75 „w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku dorobkowego ani w drodze umowy ani przez sąd. Nie jest również możliwe zbywanie prawa do majątku wspólnego na rzecz drugiego małżonka, jako prowadzące w istocie do zniesienia wspólności ustawowej”.
Podział majątku wspólnego jest możliwy:
1. po ustaniu związku małżeńskiego tj. w razie rozwodu. Podział możliwy jest zarówno w toku postępowania rozwodowego, o ile przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu, jak i po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego,
2. po ustanowieniu między małżonkami separacji na mocy orzeczenia sądu,
3. w razie ustanowienia innego niż wspólność majątkowa ustroju majątkowego między małżonkami np. po zawarciu umowy o ustanowienie rozdzielności majątkowej.
W razie ziszczenia się przesłanek do przeprowadzenia podziału majątku wspólnego małżonków podziału tego można dokonać w sposób następujący:
- W drodze umowy o podziale majątku między małżonkami z zachowaniem zwykłej formy pisemnej (o ile w skład majątku wspólnego nie wchodzą przedmioty majątkowe, którymi rozporządzać można w formie szczególnej np. nieruchomości). W ten sposób można podzielić majątek wspólny w skład którego wchodzą np. pieniądze, rzeczy ruchome, samochód.
- W drodze umowy o podziale zawartej w formie aktu notarialnego (np. gdy przedmiotem dzielonego majątku są nieruchomości np. działki gruntu, lokal mieszkalny),
- Na mocy orzeczenia sądu wydanego po przeprowadzeniu postępowania nieprocesowego w sprawie o podział majątku,
- Na mocy orzeczenia sądowego w sprawie o rozwód, separację lub unieważnienie małżeństwa, jeżeli przeprowadzenie podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w tym postępowaniu,
- Na mocy postępowania sądowego w sprawie o dział spadku,
- W drodze postępowania polubownego,
- W drodze ugody zawartej przed mediatorem.