Blog

Generalnie wszystko zależy od tego gdzie znajduje się miejsce zamieszkania/pobytu lub siedziba strony. Przepisy polskiej procedury cywilnej (art. 1135(5) § 1 i 2 kpc) przewidują bowiem, że strona, która nie ma miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu albo siedziby w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, jeżeli nie ustanowiła pełnomocnika do prowadzenia sprawy zamieszkałego w Rzeczypospolitej Polskiej, jest obowiązana wskazać pełnomocnika do doręczeń w Rzeczypospolitej Polskiej. W razie niewskazania pełnomocnika do doręczeń, przeznaczone dla tej strony pisma sądowe pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. Stronę należy o tym pouczyć przy pierwszym doręczeniu. Strona powinna być również pouczona o możliwości złożenia odpowiedzi na pismo wszczynające postępowanie i wyjaśnień na piśmie oraz o tym, kto może być ustanowiony pełnomocnikiem.

Powyższe oznacza, że jeśli strona postępowania cywilnego ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce lub w innym kraju Unii Europejskiej to sąd cywilny będzie jej doręczał przesyłki na ten jej adres i nie ma potrzeby dokonywania jakichkolwiek innych działań. Jeśli natomiast będzie tak, że strona ma miejsce zamieszkania/siedzibę poza terytorium Unii Europejskiej, wówczas sąd doręczy jej pierwsze pismo procesowe w sprawie wraz z zestawem odpowiednich pouczeń, ale dla doręczenia kolejnych pism strona taka będzie musiała ustanowić w kraju pełnomocnika dla doręczeń w Polsce (jeśli nie ma pełnomocnika procesowego na terenie kraju), na którego adres sąd cywilny będzie doręczał jej korespondencję. W przypadku zaniechania ustanowienia takiego pełnomocnika sąd będzie pozostawiał skierowane do strony pisma procesowe w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. Skutek ten oznacza zaś, że pozostawienie przesyłki w aktach będzie tożsame z doręczeniem jej stronie czyli np. będzie biegł termin na wniesienie apelacji czy zażalenia, orzeczenie pozostawione w aktach uprawomocni się i będzie można na jego podstawie prowadzić egzekucję. Z uwagi więc na brzemienne skutki jakie dla strony może wywołać takie doręczenie (a raczej jego fikcja) przepis nakłada na sąd obowiązek pouczenia strony o konieczności ustanowienia pełnomocnika dla doręczeń w kraju przy pierwszym doręczeniu, a także o skutkach zaniechania przez stronę tej czynności oraz o tym kto może być takim pełnomocnikiem. Umocowanie pełnomocnika dla doręczeń ogranicza się wyłącznie do odbioru pism sądowych, a jego ustanowienie może nastąpić po wszczęciu postępowania.

Jeśli chodzi zaś o sam sposób doręczeń przesyłek sądowych za granicę, to sądy występują o dokonanie takich doręczeń do sądów lub innych organów państw obcych (art. 1132 kpc) lub zwracają się o doręczenie do polskiego przedstawicielstwa dyplomatycznego lub urzędu konsularnego (jeśli chodzi o doręczenie obywatelowi Polski) (art. 1134 kpc). Sąd może też doręczyć pisma sądowe osobie przebywającej lub mającej siedzibę za granicą pocztą - listem poleconym za potwierdzeniem odbioru, ale zasadniczo jedynie wtedy jeżeli taki sposób dopuszcza prawo państwa, w którym ma nastąpić doręczenie (art. 1133 § 1 kpc).